Muhabbet Fedâileri

Cennetteki ulvî lezzetler 30.12.2010
Bu yazımızda 28. Söz’de geçen bir suâl-cevap üzerine kısa bir izah yapmaya çalışacağız. Bir ölçüde ifadeden anladıklarımızı sizlerle paylaşacağız. İnşâallah sizlere ve bizlere faydası olur ve yeni zihnî açılımlara vesile olur.

İfade şu:
“Suâl: Cisim, eğer hayatî olsa, eczâ-i bedenî dâim terkib ve tahlildedir, inkırâza mahkûmdur, ebediyete mazhar olamaz. Ekl ve şürb, bekà-i şahsî ve muâmele-i zevciye ise, bekà-i nev’î içindir ki, şu âlemde birer esas olmuşlar. Âlem-i ebediyette ve âlem-i uhrevîde şunlara ihtiyaç yoktur. Neden Cennetin en büyük lezâizi sırasına geçmişler?
Elcevap: Evvelâ, şu âlemde cism-i zîhayatın inkırâza ve mevte mahkûmiyeti ise, vâridât ve masârifin muvâzenesizliğindendir. Çocukluktan sinn-i kemâle kadar vâridât çoktur, ondan sonra masârif ziyâdeleşir; muvâzene kaybolur, o da ölür.
Âlem-i ebediyette ise zerrât-ı cisim sabit kalıp, terkib ve tahlile mâruz değil. Veyahut muvâzene sabit kalır; vâridât ile masârif muvâzenettedir, devr-i dâimî gibi, cism-i zîhayat, telezzüzât için, hayat-ı cismâniye tezgâhının işlettirilmesiyle beraber ebedîleşir.
Ekl ve şürb ve muâmele-i zevciye, gerçi bu dünyada bir ihtiyaçtan gelir, bir vazifeye gider; fakat, o vazifeye bir ücret-i muâccele olarak öyle mütenevvi’ leziz lezzet içlerine bırakılmıştır ki, sâir lezâize tereccüh ediyor. Mâdem bu dâr-ı elemde bu kadar acîb ve ayrı ayrı lezzetlere medâr, ekl ve nikâhtır; elbette, dâr-ı lezzet ve saadet olan Cennette, o lezzetler, o kadar ulvî bir sûret alıp ve vazife-i dünyeviyenin uhrevî ücretini de lezzet olarak ona katarak ve dünyevî ihtiyacı dahi uhrevî bir hoş iştihâ sûretinde ilâve ederek, Cennete lâyık ve ebediyete münâsip, en câmi’ hayattar bir mâden-i lezzet olur.
Evet, ‘Bu dünya hayatı bir oyun ve oyalanmadan başka birşey değildir. Asıl hayata mazhar olan ise âhiret yurdudur.’ (Ankebût Sûresi: 64.) sırrınca, şu dâr-ı dünyada, câmid ve şuursuz ve hayatsız maddeler, orada şuurlu hayattardırlar. Buradaki insanlar gibi orada da ağaçlar, buradaki hayvanlar gibi oradaki taşlar, emri anlar ve yapar. Sen bir ağaca desen, ‘Filân meyveyi bana getir’; getirir. Filân taşa desen, ‘Gel’; gelir. Mâdem taş, ağaç bu derece ulvî bir sûret alırlar; elbette, ekl ve şürb ve nikâh dahi, hakikat-ı cismâniyelerini muhafaza etmekle beraber, Cennetin dünya fevkindeki derecesi nisbetinde, dünyevî derecelerinden o derece yüksek bir sûret almaları iktizâ eder.” (Sözler, s. 459)
***
Suâl üzerine verilen cevaplardaki izahlara geçmeden önce Risâle-i Nur’daki mühim bir hususu nazarlara sunalım. Evet, Nurlarda birçok suâl ve cevap vardır. Çoğu zaman da bizzat suâllerin içinde mühim hakikatler zikredilir, mühim hususlardan bahsedilir. 28. Söz’de geçen mezkûr ifade de böyledir. Zira suâl içinde ebedi âleme ait mühim ve sırlı bir hakikat gizlenmiş.
Şöyle ki:
Haşir sonrası ebedî âlemde insanın hayatını devam ettirebilmesi için yeme ve içmeye, havaya ve suya veya gıdaya ihtiyacı olmayacaktır. Yani bu dünyadaki gibi, bu maddelere yaşaması için zaruret derecesinde ihtiyaç duyulmayacaktır. Bu, “Âlem-i ebediyette ve âlem-i uhrevîde şunlara (yani yeme ve içmeye) ihtiyaç yoktur” cümlesi ile ifade edilmiş. Bu dünyada Hakîm ismi gereğince Kudret-i İlâhiye perdeler ve sebepler arkasında tasarruf ediyor. Bu sebeple Hikmet, insanın hayatının devamını suya, havaya, gıdaya, ısıya, ışığa bağlamış. Bunlar birer perdedir. Ama iş gören ne su, ne ışık, ne de bir takım gıdalardır. Suyu, havayı, gıdayı insan vücudunda işleyen Kudret-i İlâhiyedir. Perdeler arkasında bizzat fiil sahibi Allah’ın kudretidir. Ahiret âlemlerinde ise hikmet yerine kudret ve rahmet öncelikli olduğu için sebepler perdesi kalkıyor. Kudretin doğrudan tasarruf ve idaresi tecellî ettiği için sebeplere ihtiyaç kalmıyor. İşte bu sebeple hayatımızın devamı için su, gıda ve hava gibi zâhirî sebeplere ihtiyaç da ortadan kalkıyor. Cennete giden bir mü’min de su, hava ve gıdayı ihtiyaçtan değil, sadece lezzet almak için istimâl ediyor.
Kudret tecellisi ile vücut yapımızın da değişeceği yine mezkûr ifadeden anlaşılıyor. “Âlem-i ebediyette ise zerrât-ı cisim sabit kalıp, terkib ve tahlile mâruz değil. Veyahut muvâzene sabit kalır...” ifadesi bu hakikate işaret eder. Şayet cisim içindeki zerrelerimiz sabit kalacak ise, bu dünyadaki gibi bazı kimyevî reaksiyonlar ve tepkimeler olmayacak demektir. Dışarıdan alınan bir takım gıdalardan vücut için yeni bir şeyler üretilmeyecek demektir. Tabiî ki bir anda yüz ve bin yerde bulunacak bir vücudun gıdaya ihtiyacı olmaz. Elbette ki bütün zerreleri nurâniyet kesb etmiş bir vücut yaşamak için suya, havaya ve gıdaya ihtiyaç duymaz.
***
Mezkûr ifadedeki suâlle ilgili bu kısa açıklamadan sonra diğer tâbirler üzerindeki izahlarımıza devam edelim. Suâle verilen cevabın ilk paragrafı mühim bir hakikati ihtivâ ediyor. Şu dünyadaki hayatın işleyişi hakkında önemli ipuçları veriyor.
Şöyle ki:
“Elcevap: Evvelâ, şu âlemde cism-i zîhayatın inkırâza ve mevte mahkûmiyeti ise, vâridât ve masârifin muvâzenesizliğindendir. Çocukluktan sinn-i kemâle kadar vâridât çoktur, ondan sonra masârif ziyâdeleşir; muvâzene kaybolur, o da ölür.”
Bu dünyada canlılık dediğimiz şey harekettir. Hareket canlılığın bir işaretidir. Hareket ise potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüştürülmesi ile elde edilir. Bir ölçüde hareket, enerjiye ve enerjinin doğru olarak üretilmesine ve doğru olarak tüketilmesine bağlıdır. Ömür dediğimiz şeyi de hareketin bizzat kendi süresi tayin eder.
Şimdi bir vasıta düşünelim. Nedir vasıtanın hareket ömrü? Deposuna koyacağınız altmış litre benzindir. Yani siz bir vasıtanın deposuna altmış litre benzinle bir potansiyel enerji koyarsınız. Vasıtanızın motoru da bu potansiyel enerjiyi kinetik enerjiye çevirir, yani hareket enerjisi üretir. Ve siz bu üretimle ortalama bin kilometre yol alırsınız. Aslında bu vasıtanın ömrü bin kilometrelik yoldur. Yani vasıtanız potansiyel enerjisini tüketince durur, bir ölçüde canlılığını kaybeder. Sizin bu vasıtanın ömrünü devam ettirmeniz için tekrar ona altmış litrelik bir enerji yüklemeniz gerekir. Böylece vasıtanın ömrünü bin kilometre daha uzatmış olursunuz, vasıtanız da yaşamaya devam eder.
Canlılarda da benzer bir durum vardır. İnsan vücudu mükemmel işleyen bir fabrika gibi yaratılmış. Bu fabrikanın bütün azalarının hayatlarını devam ettirebilmeleri için enerjiye ihtiyaçları vardır. Başta gıda ve su olmak üzere, hava ve ısı ve ışık da insan vücudunun enerji kaynaklarıdır. Vücudumuzun da sıhhatli olarak fıtrî ömrünü devam ettirebilmesi için yeteri derecede enerjiye ihtiyacı vardır. Aslında insan ömrü de bir ölçüde bu enerji kaynaklarına bağlıdır. Şayet bir insan yeteri kadar gıda alamaz ise bir noktadan sonra vücut yedek enerji kaynaklarını kullanmaya başlar. Hiç gıda almaz iseniz, ömrünüz bu günkü verilere göre ortalama yetmiş sekiz gündür. Zira İngiltere’de bir mahkûm açlık grevi yapmış ve yetmiş sekiz gün yaşamaya muvaffak olmuş.
Bu bilgiler doğrultusunda ifadede geçen “vâridât ve masârifin”, yani gelir ve giderlerin üç hakikati olduğu gözükür.
1- Vücuda dışarıdan gıdalar alınması ve bu gıdaların vücudun hayatının devamı için harcanması gelirler ve giderler anlamı taşımaktadır.
2- Dışarıdan alınan gıdaların bir kısmının enerjiye dönüştürülerek vücut için gerekli hareket ve hayat enerjisinin temin edilmesi ve bunun doğru bir şekilde sarf edilmesi yine gelir ve gider mânâsını ihtiva eder.
3- Yediğimiz gıdaların bir kısmının da vücudun yapı taşları olarak kullanılması veya yapı taşlarının üretimi için kullanılması yine gelir ve gider tanımı içine girer.
***
Suâl: Madem, “Çocukluktan sinn-i kemâle kadar vâridât çoktur, ondan sonra masârif ziyâdeleşir; muvâzene kaybolur, o da ölür” ifadesindeki varidat kelimesi gıda, hava, su gibi vücudun devamı için gerekli olan maddeler olarak tanımlanıyor. Öyle ise ihtiyarlıkta düzgün ve doğru beslenen varlıklı bir insanın ölmemesi gerekir.
Cevap: Bu ifadede geçen varidatı sadece dışarıdan alınan hayat maddeleri olarak anlamak eksik olur. Zira alınan bu gıdaların doğru bir şekilde işlenmesi ve vücut için gerekli olan yapı taşlarının üretilmesi de gelirler içinde düşünülmesi gerekir. Burada “çocukluktan sinn-i kemâle kadar” dediğimiz süre ortalama yirmi beş yıldır. İnsan vücudunda ortalama yirmi beş yıl süresince gerek enerji, gerekse yapı taşları olan hücre üretimi tüketimden fazladır. Bu sebeple insan vücudu bu yaşa kadar büyümeye devam eder. Bu yaştan sonra ise büyüme durur. İlerleyen yaşlarından sonra ise vücutta hücre yenilenmesi azalır. İnsan vücudunda ortalama 100 trilyon hücre var. Her saniyede yaklaşık elli milyon hücrenin vefat ettiğini, yerine de yaklaşık elli milyon hücre yaratıldığını günümüz fen ilimleri bizlere haber veriyor. Demek ki insanın, kırk-elli gibi, belli bir yaştan sonra dışarıdan alınan gıdayı işleme, enerjiye dönüştürme ve hücre üretimi olarak kullanma kapasitesi düşüyor. İşte mezkûr ifadede bu hallere işaret edilmiş. Bu husus Tıp ilmine sahip bir kardeşimiz tarafından incelenip izah edilse, zannederiz daha bir çok hakikat ortaya çıkacaktır.
***
İzaha devam ediyoruz:
Yemek, içmek ve nikâh bu dünyada bir vazife içindir. Zira hem şahsî, hem de cemiyet hayatımızın devamı, neslin çoğalması bu üç vazifeye bakar. Ancak bu vazifeler icrâ edilirken bile Allah, bu vazifeler içine mühim lezzetler koymuştur. Bu dünyada en mühim lezzetler elbette ki yemek, içmek ve nikâh içindedir. İnsanlar bu lezzetlerin sevki ile dünyevî vazifelerini yerine getiriler. “Elbette, dâr-ı lezzet ve saadet olan Cennette, o lezzetler, o kadar ulvî bir sûret alıp ve vazife-i dünyeviyenin uhrevî ücretini de lezzet olarak ona katarak ve dünyevî ihtiyacı dahi uhrevî bir hoş iştihâ sûretinde ilâve ederek, Cennete lâyık ve ebediyete münâsip, en câmi’ hayattar bir mâden-i lezzet olur” sırrınca bu lezzetler Cennete de devam edecektir. Ancak ifadeden anlaşıldığı üzere bu lezzetler, hakikat-i cismanilerini muhafaza etmekle birlikte, ulvî bir suret alacaktır. Yani bu lezzetlerin bir ölçüde sûretleri, yani şekil ve tarzları Cennete lâyık, ebediyete münasip bir halde olacaktır.
Nasıl ki insanın Cennette yediği ve içtiğinden kazurat ve atık madde ortaya çıkmaz. Bu da insan vücudunda bazı ulvî değişiklikler olacağına işaret eder. Yani insan cismi ebedî âlemde ulvî bir hal kesp eder. Cismânî olarak da terakkî eder. İşte onun gibi Cennetteki lezzetler de insan cisminin mahiyetine uygun olarak öyle ulvî bir hâl alır. Cennette yeme, içme ve nikâhtan alınacak lezzet de o ölçüde ulvî ve yüksek bir dereceye çıkar ki, bu dünyadaki aklın ve hissin kavrayamayacağı bir noktaya kadar terakkî eder.
Cennetteki lezzetler Allah’ın rızasına uygun ulvî lezzetlerdir. Dünyevî bazı süflî lezzetlerin Cennette bulunacağını düşünmek yanlış olur. Allah günahları ebedî olarak yasaklamıştır. Bu dünyadaki bütün günah ve kötülükler Cehenneme akarken, bütün güzellik ve iyilikler ise Cennete akmaktadır. Bu sebeple Cennete insanın karşılaşacağı güzellikler Allah rızasına uygun olan hakikî güzelliktir. İşte bu dünyadan giden, bir çekirdek tarzında olan bütün iyilik ve güzellikler Cennette sümbül verecek; ulvî ve harika bir hâl alacaktır. İnsan bu dünyadaki bazı süflî lezzetlerin ahirette olup olmayacağını sorgularken, o lezzetin mahiyetine baksın. Şayet o hâl ve lezzet Allah’ın rızasına uygun ise vardır, yoksa o hâlin Cennette olacağını beklemek boş hayaldir.

HALİL AKGÜNLER iakgun@tnn.net