HABERLER 13.05.2005 CUMA
Hurafe sınır tanımıyor; ishale karşı haçlı tedavi
Diyarbakır’ın varoş semtlerinde sağlık hizmetlerinden uzakta yaşayan vatandaşlar, ortaçağda hastaların tedavisinde düzenlenen ayinlere benzer bir yöntemle çocuklarını tedavi etmeye çalışıyor.
Yörede küçük yaştaki çocuklar hastalandığında doktora götürülmüyor. Kökeni totemciliğe dayanan inanışa göre, doktorun iğnesi uzaydan geldiği için kötü ruhlar hasta çocuğu ele geçirip ölümüne yol açabilir. Hasta çocukların doktora götürülme yerine, ilkel yöntemle tedavi edilmeye çalışılması uzmanları endişelendiriyor. Dicle Üniversitesi (DÜ) Halk Sağlığı Anabilim Dalı’nın yaptığı araştırmaya göre, inanışın yaygın olduğu 450 Evler’de geçen yıl 7 çocuk hastalanmamış. Uzmanlar, hurafelerin (batıl uygulamaların) çocuk ölümlerini artıracağına inanıyor.
Diyarbakır’da halk arasında ‘ay basması’ olarak tabir edilen ishal hastalığının tedavisi için dolunayda aile büyükleri bir araya gelerek kömür isiyle çocuğun alnına ve göğsüne haç çiziyor. Bu şekilde çocuğun içine girdiğine inandıkları kötü ruhlar, çocuğu ele geçirdiklerini sanıp minik bedenini terk ediyor. Gökalp ailesi hastalanan bebeklerini bu yolla tedavi etmeye çalışan yüzlerce kişiden biri. Aile bir hafta önce hastanan 4 yaşındaki Sertan için ‘kötü ruh kapanı’ düzenlemeye karar vermiş. Sertan aslında ishal; ama onlara göre Sertan’ın içinde kötü bir ruh var. Ay ışığında başlayan ayinlerde bir araya gelen aile büyükleri hazırladıkları muska, kömür tozu ve islerle doğaüstü güçlerle karşılaşmayı bekliyor. Korkunun doğaüstü güçlerin etkisiyle ortaya çıktığına inanan halk tedavisini de doğaüstü ilişkilere dayandırıyor. Taş ve eritilmiş kurşunun etkili olduğuna inanan halk arasında en çok rağbet gören ise korku niyetiyle sürülen kömür tozu ve isler. Anne Rahime Gökalp, “Babalarımızdan, dedelerimizden gördük bunu. Çizdiğimiz haçla kötü ruhlar çocuklarımızı kendileri gibi gayrimüslim sanıp terk ediyor.” diyor. Ay basmasından korunmak için çocuklar akşam saatlerinde sokağa çıkarılmıyor, hatta bebeklerin bezleri bile dışarıya asılmıyor.
Uzmanlara göre bu tarz batıl inançlar devam ettiği sürece bölgedeki çocuk ölümlerinin önüne geçmek güç. Varoş semtlerden olan 450 Evler’de çalışmalarını tamamlayan uzmanlar bölgede sağlıklı içme suyu ve kullanma suyunun bulunmaması, çevre koşullarının hijyenik olmaması sebebiyle ishalli hastalıkların sık görüldüğünü belirledi. Dicle Üniversitesi Halk Sağlığı öğretim görevlilerinden Nuran Elmalı, “ıshalin doğaüstü güçlerden kaynaklandığı inancı geleneksel yöntemlerle tadaviyi gerekli kılıyor. Bu durum çocuğun hastalık döngüsü içine girmesine sebep oluyor ve çok daha kötü sonuçların ortaya çıkması kaçınılmaz olabiliyor.” diye konuşuyor. Diyarbakır Tanıtma ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Kenan Özhal ise bölgede benzeri inanışların çok fazla olduğuna dikkat çekiyor. Özhal, bu uygulamaların, güneşi bereketin, ayı ise karanlığın ve yoksulluğun simgelediğini belirten pagan inanışından kalma olduğunu söylüyor.
06.05.2005
Abdurrahman Akın
Diyarbakır
______________________
Kaynak: Zaman Gazetesi, 9 Mayıs 2005
