ıslam alemine Türk çizgisi
Türkiye'de çizgi filmin tarihi ünlü karikatürist Cemal Nadir'e kadar uzanıyor. Karikatürleriyle tanınan Cemal Nadir, bir dönem çizgi film yapımıyla da ilgilenmiş. Profesyonel anlamda ilk çalışmalar, 1970'li yıllarda karikatürist Yalçın Çetin ile başladı. Disney Stüdyoları'nda çalışmış bir Almandan çizgi film yapımını öğrenen Yalçın Çetin, bu sanatı Türkiye'ye taşıdı. Ancak bu sanat yeterli ilgi görmediği için beklenen gelişimi gösteremedi.
Yetişmiş eleman açısından, sektörün hakimi ABD ve Japonya'dan geri kalmayan Türkiye'de yeterli desteği bulamayan çizgi film yapımcılığı, iç pazarda istenen düzeye ulaşamadı. Bu nedenle sektördeki boşluğu 'ıslami kesim' doldurdu.
Suudi sermayesi
Türkiye'de yabancı sermayeli ilk çizgi film yapım şirketi 1982 yılında kuruldu. Suudi Arabistan kökenli bir işadamı tarafından Türkiye'de kurulan Ella Prodüksiyon, 1990'lı yıllarda sektörün hakimiyetini ele geçirdi. Türk animatörlerin çalıştığı Ella, Türkiye'de ucuza mal ettiği dini içerikli çizgi filmleri ıslam ülkelerine satarak büyük paralar kazandı. 'Fatih Sultan Mehmet' adlı çizgi film, sadece Suudi Arabistan'da 250 bin sattı. şu anda faaliyetlerine son veren Ella, 24 uzun metrajlı çizgi film üretti. Bu filmler ıslam ülkelerinin yanı sıra Türkiye'de dini içerikli yayın yapan televizyon kanallarında da gösterildi. Ella'nın bazı filmleri bu yerli kanallarda halen oynuyor.
Türkler devraldı
Suudi kökenli Ella kapandıktan sonra dini içerikli çizgi film üretimini 'Düşler Evi', 'Elif Video' gibi prodüksiyon şirketleri devraldı. Çoğunlukla sipariş üzerine çalışan bu şirketlerin ürettikleri filmler Ortadoğu'daki ıslam ülkelerine pazarlanıyor. Siparişler ise daha çok Suudi Arabistan'dan geliyor.
Düşler Evi Prodüksiyon'un sahibi Orhan Bal, 'ıslam ülkelerinde çizgi film pazarı 10 milyon dolarlık potansiyele sahip. Ancak biz şu anda bu pazardan sadece birkaç yüz bin dolarlık bir pay alıyoruz' dedi.
Türkiye'de üretildikten sonra ıslam ülkelerine satılan başlıca çizgi filmler şunlar:
Fatih Sultan Mehmet, Hazreti ısa ve Efraim, Hazreti ıbrahim, Fil Vakası, Filistin'de öldürülen Muhammed Ed Dura adlı çocuğun yaşam öyküsünü anlatan Ölümsüz Çocuk, Habil ve Kabil, Eyüp Sultan.
Sera Prodüksiyon'un hazırladığı Said-i Nursi de piyasaya sürülmeyi bekliyor.
Yerliler pahalı
Uzun metrajlı bir çizgi filmin üretim süresi sekiz ay ile 1.5 yıl arasında değişiyor. Sektör çalışanlarına göre bir saatlik bir yapımın maliyeti ortalama 100 bin dolar. Ancak yerli televizyon kanalları, bu fiyatları pahalı buldukları için için Japonya ve ABD'den film almayı tercih ediyor.
TRT ve özel kanallarda yayımlanan çizgi filmler ayda iki bin saate yakın. Ancak bu filmler içinde yerli yapımların payı yüzde 5'i bile bulmuyor. Pazarın toplam büyüklüğü 2 milyon dolar civarında. Yerli çizgi filmler pazar payının yüzde 1'ini ancak oluşturuyor.
Çizgi Filmciler Derneği Başkanı Derviş Pasin: HOLLYWOOD'dan geri değiliz
Çizgi filmcilerimiz, Amerikalı ve Japon meslektaşlarından geri değil. Tüm dünyada izlenen Tarzan, Balto ve Herkül'ün grafikerleri Tahsin Özgür ve şahin Ersöz. Türkiye'de çizgi film alanında dünya çapında başarılı işlere imza atan bir isim de Derviş Pasin. 1970'lerde reklamcılığı bırakarak bu sektöre giren Derviş Pasin, yerli üreticilerin parasal destek dışında Hollywood'dan geri olmadıklarını dile getirdi.
Sektörün yasası yok
Çizgi film şirketlerinin başlıca şikayet konusu, kendileriyle ilgili bir yasanın bulunmaması. AB ülkelerinde, televizyonlar, yayınlarının belli bir yüzdesini yerli yapım filmlere ayırmak zorunda. Yunanistan'da TV'lerin yayımladığı çizgi filmlerin en az yüzde 25'i yerli yapım. Bir dönem Yunan TV kanalı ERT için film üreten Çizgi Filmciler Derneği Başkanı Derviş Pasin, şu ilginç değerlendirmeyi yaptı: 'Bizde yayınlanan çizgi filmlerin tamamına yakını ABD ve Japon yapımı. Bunların içinde 1950, 1960 tarihli olanları var. Verdikleri mesajlar da çocuklarımıza zarar veriyor. Ben bu işe iki çocuğumun televizyon karşısında geçirdiği vakti görünce girdim. Çizgi filmi sadece ticari açıdan görmemek lazım, bunun daha önemli kültürel bir boyutu var. Türkiye'de bunun önemi henüz kavranmadı.'
Orhan Bal: Çanakkale'yi filme aktardı
Geçmişte Ella Prodüksiyon'da dini çizgi filmler üreten Orhan Bal, karlı gördüğü bu pazara 'Düşler Evi Prodüksiyon' şirketini kurarak girmiş. Ümraniye Belediyesi'nin sponsorluğunda 'Çanakkale Geçilmez' adlı çizgi filmi Düşler Evi üretti. Atatürk'ün de canlandırıldığı ve Çanakkale Savaşı hakkındaki ilk çizgi film olan 'Çanakkale Geçilmez', 400 milyar liraya mal oldu.
Marmara Üni. Öğr. Üyesi Prof. Dr. Zekeriya Beyaz: Arap milliyetçiliği tehlikesi
Marmara Üniversitesi ılahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekeriya Beyaz, Türkiye'de üretilen çizgi filmlerin ıslam ülkelerine satılmasını olumlu bulduğunu, ancak sakıncalı bir yanının da bulunduğunu savundu. Çizgi filmin ıslami açıdan hiçbir sakıncasının bulunmadığını belirten Beyaz, şunları söyledi: 'Çizgi filmin hiçbir sakıncası yok, haram değil. Çocukların yabancı kahramanlar yerine bizim milli, dini kahramanlarımızı izlemelerinde fayda var. Ancak ben şöyle bir yanlış görüyorum; Çizgi filmlerde sadece Arap alimleri ve din adamlarının hikayeleri anlatılıyor. Bizim milli ve dini kahramanlarımızı da anlatmaları gerekir, aksi halde Arap milliyetçiliğine hizmet ederler.'
Süleyman ARIOğLU- Fahri TÖRE / ıSTANBUL
ABD ÜRÜNLERı GışE REKORLARI KIRDI
Türkiye ve Arap ülkelerindeki çizgi film pazarlarının büyüklüğü, ABD ürünlerinin yarattığı pazarın yanında oldukça cılız kalıyor. Örneğin 'Shrek 2' filminin net karı 361 milyon dolar oldu. Filmin maliyeti ise 75 milyon dolardı. Amerikan ürünü diğer çizgi filmler de olağanüstü paralar kazandı, gişe rekorları kırdı. 'Kayıp Balık Nemo' 245, 'Shrek 1' 207, 'ınanılmaz Aile' 166 , 'Oyuncak Hikayesi 1' 161, 'Oyuncak Hikayesi 2' 155, 'Sevimli Canavarlar' 140, 'Bir Böceğin Hayatı' 117, 'Buz Devri' 116 milyon dolar kar etti.
Ünlüler seslendirdi
Bu filmlerin büyük ilgi görmesinde seslendirmeyi ünlülerin yapmasının da etkisi oldu. Hollywood'un ünlü starları Brad Pitt, Eddie Murphy, Antonio Banderas, Val Kilmer, Ralph Fiennes, Cameron Diaz, Catherine Zeta Jones, Michelle Pfeiffer, Joseph Fiennes, Dennis Haysbert, gişe rekorları kıran bu filmlerde karakterleri seslendirdi. Türkiye'de de büyük ilgi gören Shrek 2 filminin Türkçe seslendirmelerini ünlü şovmenler Mehmet Ali Erbil ve Okan Bayülgen yapmıştı.
Kaynak 
