Muhabbet Fedâileri

Alıntı sahibi ""[url=http://www.risaleinurenstitusu.com/index.asp?Section=Kulliyat&Book=MesneviiNuriye&Page=57"

MESNEVı NURıYE / KATRE / HATıME[/url]"]şu hatime, dört çeşit hastalıkları beyan eder ve tedavi çarelerini gösterir.
Birinci hastalık: "Yeis"tir.
ıkinci hastalık: "Ucb"dur.
Üçüncü hastalık: "Gurur"dur.
Dördüncü hastalık: "Sû-i zan"dır.

Alıntı

SÖZLER'ıN ÖZET BıLGı LıSTESı



1. Söz Besmelenin anlam ve önemi. Çeşitli varlıkların dilinde besmele. Allah'ın adını anmak ve Onun adıyla hareket etmek neler kazandırır?

2. Söz ınananların ve inkâr edenlerin bakış açıları arasında bir karşılaştırma. Cennet hayatını insan bu dünyada yaşamaya başlayabilir mi?

3. Söz Allah'a kulluk görevlerini yerine getiren ve getirmeyenler arasında bir karşılaştırma. Tevekkülün tanımı ve kazandırdıkları.

4. Söz Namaz kılan ve kılmayanların kazanç ve kayıpları arasında bir karşılaştırma. Bir saatlik ibadetle günün yirmi dört saatini ibadet haline getirmenin yolu.

5. Söz Dünya işleri namaza engel olabilir mi? Rızık için çalışmak ne zaman ibadet olur, ne zaman ibadete engel teşkil eder?

6. Söz "Allah, inananlardan, mallarını ve canlarını, Cennet karşılığında satın almıştır" mealindeki âyetin bir açıklaması. Yetenek ve organlarımızın Allah için nasıl kullanılabileceğine dair pratik örnekler.

7. Söz Namaz kılmaya ve büyük günahlardan kaçınmaya dair. Sabır, tevekkül, şükür, kanaat nedir? Allah'tan korkmak nasıl olur?

8. Söz "Fenalığı kendinden, iyiliği Allah'tan bil" mealindeki âyetin bir açıklaması. ınananların ve inanmayanların dünya hayatındaki kazanç ve kayıplarına dair bir karşılaştırma.

9. Söz Namaz niçin günde beş vakit kılınır? Her vaktin ayrı ayrı açıklaması.

1. Nükte Namazın anlamı. Namaz tesbihatındaki sözlerin namazla ilişkisi
2. Nükte ıbadetin anlamı. Namaz içindeki sözlerin ve hareketlerin dile getirdiği mânâlar
3. Nükte Bütün ibadetlerin özeti olarak namaz
4. Nükte ınsanın, dünyanın ve kâinatın ömründe, beş namaz vaktinin karşılıkları ve bu vakitler arasındaki ilişkiler
5. Nükte Herbiri insan ve kâinat ömründe belirli devrelere işaret eden vakitlerde namaz kılan bir kul, bu hareketiyle hangi mânâları dile getirir?

10. Söz Öldükten sonra dirilme, âhiret âlemi, Cennet ve Cehennem. ıçinde yaşadığımız dünyada, âhiretin varlığını gösteren deliller.

GıRış Bölümünde temsilî bir hikâye yer alır ve bunu izleyen "Suret"ler ile bir sonraki bölümün "Hakikat"leri, bu temsildeki önemli unsurları açıklar

1. Suret Dünyada eseri görünen bir egemenliğin, başka bir dünyadaki ödül ve cezaya işareti.
2. Suret Egemenlik sahibinin ikram arzusunun ödüllendirmeye, adaletinin ise zalimleri cezalandırmaya işareti ve "Mahkeme-i Kübrâ"ya delil teşkil edişi.
3. Suret Varlıklarda görünen hikmet ve düzenin adalete, adaletin ise "Mahkeme-i Kübrâ"ya işareti.
4. Suret Dünyada sergilenen eserlerin ortaya koyduğu cömertlik ve güzelliğin, daha geniş ve devamlı bir sergiye işareti.
5. Suret Her yerde eseri görünen bir şefkatin başka bir âleme işareti. Özellikle, Âhirzaman Peygamberinin bu konudaki duaları ve Allah'ın ona karşı olan şefkat ve sevgisi.
6. Suret Dünyanın her yanında görülen sürekli faaliyet ve değişikliklerin bir başka âleme işareti.
7. Suret ınsan hafızası ile Levh-i Mahfuz arasındaki ilişki. Dünyada olup bitenlerin kayda geçirilişi ve "Mahkeme-i Kübrâ"ya işareti.
8. Suret Temsildeki Padişahtan gelen mesajda bir ödül ve ceza yerine dair vaadler ve bu vaadlere inanmayı gerektiren nedenler.
9. Suret Temsildeki Padişahla teması bulunan bazı önemli kişilerin, Sekizinci Surette geçen vaadleri doğrulayan haberleri.
10. Suret Temsildeki ülkede herşeyin sürekli olarak yıkılıp yerine yenisinin yapılmakta oluşunun, bâki bir âleme işareti.
11. Suret Ortalıktaki faaliyetlerde eseri görünen hikmet, merhamet ve adaletin başka bir âleme işareti
12. Suret Temsildeki Padişahın ordusundaki en yüksek rütbeli subaylara verilen görev ve donanımların ebedî bir âleme işareti. Padişahın en yüksek rütbeli yaverinin ondan getirdiği mesaj.

Mukaddime:

1. ışaret Birinci bölümdeki hikâyede yer alan kahramanların açıklaması. Kâinatın, mutlak egemenlik sahibi bir Yaratıcıya işareti
2. ışaret Temsilde en yüksek rütbeli yaver olarak işaret edilen Âhirzaman Peygamberinin görevleri ve doğruluğunun delilleri.
3. ışaret Temsilde yüksek rütbeli subaylar olarak işaret edilen insanların önemi ve âhiretin varlığına işareti.

1. Hakikat Malikiyet ve egemenlik hakikatlerinin ve ılâhî isimlerden Rab isminin âhirete işareti.
2. Hakikat Kerem, rahmet, izzet ve celâl hakikatleri ile Kerîm ve Rahîm isimlerinin âhirete işareti.
3. Hakikat Hikmet ve adaletin dünyadaki delilleri ve Hakîm ve Âdil isimlerinin âhirete işareti.
4. Hakikat Dünyada eserleri görünen cömertlik ve güzellik hakikatleri ile Cevad ve Cemîl isimlerinin âhirete işareti.
5. Hakikat Canlılar dünyasında eserlerini gösteren şefkat hakikatinin, Hz. Muhammed'in (a.s.m.) ve Mücîb ve Rahîm isimlerinin âhirete işareti.
6. Hakikat Dünyada sürüp giden ve sürekli olarak değişen faaliyetlerin ortaya koyduğu haşmet ve sürekliliğin ve Celîl ve Bâkî isimlerinin âhirete işareti.
7. Hakikat Tohum, çekirdek ve hafıza gibi varlıkların ortaya koyduğu bir "saklama ve koruma" fiilinin ve Hafîz ve Rakîb isimlerinin âhirete işareti.
8. Hakikat Bir büyük ödül ve ceza gününe dair Kâinat Yaratıcısının peygamberlerle bildirdiği vaadlerin ve Cemîl ve Celîl isimlerinin âhirete işareti.
9. Hakikat Canlılar dünyasında, özellikle kış ve bahar mevsimlerinde görünen "öldürme" ve "diriltme" fiillerinin ve Muhyî ve Mümît isimlerinin âhirete işareti.
10. Hakikat Varlıkların ve olayların, herşeyi kuşatan bir hikmet, inayet, rahmet ve adalete; bu hakikatlerin ve Hakîm, Kerîm, Âdil ve Rahîm isimlerinin âhirete işareti.
11. Hakikat ınsanın yaratılış, yetenek ve görevlerinin ve Hak isminin âhirete işareti.
12 Hakikat Peygamberimizin, Kur'ân'ın ve Bismillâhirrahmânirrahîm'in âhirete işareti.

Hatime "Hepinizin yaratılması ve diriltilmesi, tek bir kişinin yaratılıp diriltilmesi gibidir" meâlindeki âyetin açıklaması.

Zeyiller Onuncu Sözle (Haşir Konusuyla) ılgili Risale-i Nur'dan Değişik Parçalar:

Zeylin 1. Parçası Dokuzuncu şua
Zeylin 2. Parçası 30. Lem'anın 5. Nüktesinin 4. Remzi
Zeylin 3. Parçası ıkinci şuanın Hatimesinin Haşiyesi
Zeylin 4. Parçası 25. Sözün 2. şulesinin 8. Meziyet-i Cezaleti
Zeylin 5. Parçası 26. Lem'anın 5. Ricasından Bir bölüm

11. Söz Namazın dile getirdiği anlamlar. Duygu ve yeteneklerin yaratılış amaçları. ınsan hayatının dokuz gayesi.

12. Söz Kur'ân ile din dışı felsefe arasında bir karşılaştırma ve Kur'ân'ın bütün kelâmlar üzerindeki yeri.

1. Esas: Kur'ân ve felsefenin evrene bakış açıları. "Mânâ-yı ismî" ve "mânâ-yı harfî" kavramlarının açıklaması.
2. Esas: Kur'ân ve felsefenin, bireylerin hayatı üzerindeki etkileri.
3. Esas: Kur'ân ve felsefenin toplum hayatı üzerindeki etkileri.
4. Esas: Vahiy ve ilhamın tanım ve karşılaştırması. "Ağaçlar kalem, denizler mürekkep olsa, Rabbinin kelimelerini yazmakla bitiremezdi" meâlindeki âyetin bir açıklaması

13. Söz Kur'ân, alışılagelmiş olaylardaki olağanüstülüğü nasıl ortaya çıkarıyor? Kur'ân'ın üslûbundan zevk almanın yolları.

ıkinci Makam: Kabir, gençlik, tutuklular ve kan dâvâsı ile ilgili bazı parçalar.
Hüve Nüktesi: Hava zerrelerindeki ılâhî ilim, irade ve kudret tecellîsi.

14. Söz Anlaşılmasında güçlük çekilen bazı âyet ve hadisler: Yer ve göklerin altı günde yaratılışı; yaş ve kuru herşeyin bir kitapta yazılmış olması; kırk bin başlı melek; Allah'ın birtek emirle herşeyi yaratması.

Hatime: Dünya hayatı ve ölüm.

On Dördüncü Sözün Zeyli:
Deprem: ılâhî bir takdir olarak sebep ve sonuçları. Felâketlerdeki hikmetler. Tabiat kanunları ve ılâhî irade.

15. Söz Uzaydaki canlılar, melekler, cin ve şeytanlar. "Dünya semâsını kandillerle süsledik ve onları şeytanlar için taş yaptık" meâlindeki âyetin açıklaması.

1. Basamak: Meleklerin varlığı ve yaratılış sebebi.
2. Basamak: Gökten yere inenler ve yerden göğe çıkanlar.
3. Basamak. ınsanın önemi ve yeryüzünün gökler kadar değer kazanmasının nedeni.
4. Basamak: Melekler ve şeytanlar arasındaki çarpışmalar.
5. Basamak: şeytanların melekler tarafından taşlanması.
6. Basamak. şeytanların taşlanmasında ılâhî egemenliğin haşmetine işaret eden yönler.
7. Basamak: şeytanların taşlanmasındaki üç mânâ.

16. Söz "Birşeyin olmasını dilediği zaman, Onun işi sadece 'Ol' demektir; o da oluverir" meâlindeki âyetin açıklaması.

1. şua: Allah'ın her yerde birden hazır bulunması ve herşeye herşeyden yakın bulunması; vahidiyet ve ehadiyet.
2. şua: Varlıkların yaratılışındaki san'at, kudret ve kolaylık.
3. şua: Herşey Ondan sonsuz derecede uzak iken, Allah'ın herşeye sonsuz derecede yakın olması.
4. şua: Namazda ve hacda Allah'ın huzuruna çıkmak.

Küçük Bir Zeyl: Tabiat kanunlarının işleyişinde ılâhî iradenin tecellîsi. Yağmur ve rızık.

17. Söz Dünyadaki ölüm ve ayrılıklar, herşeyi kuşatan bir rahmetle nasıl açıklanabilir?

2. Makam: Tevekküle dair bir nazım.
Siyah dutun bir meyvesi: Ölüm ve âhirete Kur'ân'ın ışığında bakış.
Kalbe Farisî olarak tahattur eden bir münacat: Dünyanın faniliğine dair bir nazım: önce gafletle bakış ve yakınma, sonra tevekkülle sükûna eriş.
1. Levha: Gaflet ehlinin dünyaya bakışı.
2. Levha: Hidayet ehlinin dünyaya bakışı.
Barla Yaylası, çam, katran, ardıç, karakavağın bir meyvesi: Farsça bir tefekkürname ve açıklaması.

18. Söz

1. Nokta: Başarılarda insan nefsinin payı; gurur ve şükür.
2. Nokta: Çirkin görünen varlık ve olaylardaki güzellikler.
3. Nokta: Kâinattaki san'at eserlerinin seyircisi olarak insan; ve insanlık içinde Hz. Muhammed'in (a.s.m.) yeri

Firkatli ve gurbetli bir esarette, fecir vaktinde ağlayan bir kalbin ağlayan ağlamalarıdır: Seher vaktinde tevbeye dair bir manzume.

19. Söz Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberliği.

1. Reşha: Rabbimizi bize anlatan üç büyük tanıtıcıdan biri olarak Hz. Muhammed (a.s.m.).
2. Reşha: Semavî kitapların verdiği haberler, irhasat ve mucizeler, ahlâk ve takvâsının ışığı altında Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberliği.
3. Reşha: Bütün varlıklara hitap veden ve kâinatın yaratılış sırrını açıklayan bir hatip olarak Hz. Muhammed (a.s.m.).
4. Reşha: Onun yaydığı ışıkla evrenin aldığı yeni şekil.
5. Reşha: Onun yaydığı ışıkla varlıkların kazandığı değer.
6. Reşha: Kulluk ve elçilik yönleriyle Hz. Muhammed (a.s.m.).
7. Reşha: Onun akıl, kalb, ruh ve nefisler üzerindeki etkisi.
8. Reşha: Onun kötü âdet ve gelenekleri kaldırıp güzel ahlâkı yerleştirmekteki benzersiz başarısı.
9. Reşha: Onun görev başındaki cesareti.
10. Reşha: Kıyamet ve âhiret gibi, gelecekteki çok önemli olaylara dair verdiği haberler.
11. Reşha: Onun Kâinat Yaratıcısından getirdiği haberlerin doğruluğu ve önemi.
12. Reşha: Onun, insanlığın en önemli ihtiyacı için ettiği dualar.
13. Reşha: Onun, ebedî bir mutluluk ve Cennet için ettiği duaların kabulündeki kesinlik.
14. Reşha: Kur'ân'ın tanımı; Kur'ân'daki tekrarların hikmeti; Kur'ân ile felsefenin varlıklara bakışındaki fark.

20. Söz Kur'ân ile ilgili bazı sorulara cevaplar ve Kur'ân'ın mucizelerinden bazı örnekler.

Birinci Makam Kur'ân ile ilgili bazı itiraz ve vesveselere cevaplar.

1. Nükte: Küçük ve önemsiz görünen olaylarda büyük ve kapsamlı yasalara Kur'ân nasıl işaret ediyor? Meleklerin Âdem'e secdesi.
2. Nükte: ısrailoğullarının ineği kesmesine dair kıssadaki dersler.
3. Nükte: Taşlar hakkındaki âyetin verdiği dersler.

ıkinci Makam: Peygamber mucizeleri hakkındaki âyetlerde geleceğe ve teknolojik gelişmelere dair işaretler.

Mukaddime: Tabiat kanunlarına uymak suretiyle, peygamber mucizelerine teknoloji yoluyla yaklaşabileceğine dair örnekler.

Bir nükte-i mühimme ve bir sırr-ı ehem: Bilim branşları ile ılâhî isimler arasındaki ilişki.

ıki mühim suale karşı iki mühim cevap: Teknolojik gelişmelerin haberleri Kur'ân'da nicin açık bir şekilde yer almıyor? Kur'ân niçin kâfirleri de tasdike mecbur bırakacak bir şekilde bu haberleri vermiyor?

21. Söz

Birinci Makam: "Hergün beş vakit namaz usanç veriyor" şeklindeki bir itiraza cevap.

1. ıkaz: Usanca yol açan bir aldanma: "tevehhüm-ü ebediyet."
2. ıkaz: Kalbin günlük ihtiyaçlarını karşılamakta namazın rolü.
3. ıkaz: Sabır nereye ve nasıl harcanmalı? Üç çeşit sabır.
4. ıkaz: Kulluk görevlerine verilen ücretle dünyaya ait işlerin ücreti arasında bir karşılaştırma.
5. ıkaz: ınsanı oyalayarak kulluk görevlerinden uzaklaştıran nedenler. Dünya işleri nasıl ibadete çevrilir?

ıkinci Makam: Vesvese: tanımı ve kurtuluş çareleri.

1. Vecih: Vesvesenin yol açtığı telâş ve ümitsizlikten korunmanın çaresi.
2. Vecih: Mânâların insan hayalinde aldığı şekiller ve bunların vesvese ile ilişkisi.
3. Vecih: Kavramlar arasındaki çağrışımlar ve vesvese ile ilişkisi.
4. Vecih: Dindeki aşırılığın yol açtığı vesvese.
5. Vecih: ıman ile ilgili konularda vesvese.

22. Söz Evrende Allah'ı tanıtan san'at eserleri; bunlardaki birlik tecellîlerini ve san'at inceliklerini çözmenin ve tahkikî bir imanı kazanmanın yolları.

Birinci Makam: Dünyada olup biten sıradan olayların ardındaki olağanüstülüklere dikkati çeken bir temsil.

1. Burhan: Ağaçların yaratılış ve yaşayışındaki olağanüstülük ve birlik tecellîsi.
2. Burhan: Tohumlardaki ve canlıların yaratılışındaki olağanüstülük ve birlik tecellîsi
3. Burhan: ınsan ve hayvanların yaratılış ve yaşayışındaki olağanüstülük ve birlik tecellîsi.
4. Burhan: Ağaçların çevre ile ilişkilerindeki olağanüstülük ve birlik tecellîsi.
5. Burhan: Ağacın sonucu olan meyve ile evrenin sonucu olan insanın, üzerlerindeki san'atla bir San'atkâra işareti.
6. Burhan: Bahar ve yaz mevsimindeki değişikliklerde görünen olağanüstülük ve birlik ve kudret tecellîsi.
7. Burhan: Varlıklar arasındaki yardımlaşma ve dayanışmada görünen olağanüstülük ve birlik tecellîsi.
8. Burhan: Bütün varlıkların yaratılış ve işleyişinde rol alan hava, su, ışık, toprak gibi unsurların yerine getirdiği görevlerdeki olağanüstülük ve birlik tecellîsi.
9. Burhan: Bütün eserlerin sahibi ve san'atkârı olarak birtek zatı tanımanın kolaylığı.
10. Burhan: Varlıkların gelip geçmesinde, onları değiştirenin değişmezliğini gösteren işaretler.
11. Burhan: Hz. Muhammed'in (a.s.m.) getirdiği haberlerin, evrendeki varlıklar tarafından doğrulanması.
12. Burhan: Kâinat Yaratıcısı hakkında Kur'ân'ın verdiği haberler.

ıkinci Makam: Evrendeki varlıkların, Allah'ın varlık ve birliğine işaretleri.

1. Lem'a: Allah'ı bir olarak tanımakta hakikî ve zahirî tevhidin farkları. Evrendeki olayların sebeplere bağlanmasındaki hikmetler.
2. Lem'a: Hayat üzerinde, Allah'ın varlık ve birliğini gösteren damga. Birşeyden herşeyin, herşeyden birşeyin yapılması.
3. Lem'a: Canlılar üzerinde Allah'ın varlık ve birliğine işaret eden damgalar.
4. Lem'a: "Hayat verme" fiili üzerinde, Allah'ın varlık ve birliğini gösteren damgalar. Herbir zerrede Allah'ın varlık ve birliğine açılan üç pencere. Zerrelerdeki "ehadiyet" ve "samediyet" damgaları.
5. Lem'a: Allah'ın birliğine inanmanın kolaylığı.
6. Lem'a: Bahar mevsiminde Allah'ın varlık, birlik ve kudretini gösteren damgalar ve âhirete işaretler.
7. Lem'a: Varlıklar arasındaki yardımlaşmalarda Allah'ın varlık ve birliğini, hikmet ve rahmetini gösteren işaretler.
8. Lem'a: Varlıkların yaratılışında kullanılan temel unsurların birliğinde ve bir varlıkla bütün varlıklar arasındaki ilişkilerde Allah'ın varlık ve birliğine işaret eden deliller.
9. Lem'a: Türlerin yaratılışındaki benzerlik ve kolaylığın, Allah'ın varlık ve birliğine işareti.
10. Lem'a: Ölüm üzerindeki birlik ve devamlılık damgası. Eserden fiile, fiilden isim, sıfat ve zâta geçiş.
11. Lem'a: Allah'ın varlık ve birliğinin şahidi olarak Hz. Muhammed (a.s.m.).
12. Lem'a: Allah'ın varlık ve birliğinin şahidi olarak Kur'ân.

23. Söz ınsan ve iman ilişkileri; insanın kuvvetli ve zayıf yönleri ve tekâmül yolları.

Birinci Mebhas: ımanın güzellikleri ve insana kazandırdıkları.

1. Nokta: ınsanın, Yaratıcısına mensup olmakla kazandığı değer. ınsanın yaratılışında, iman ışığında okunan mânâlar.
2. Nokta: ıman ışığı altında geçmiş ve geleceğe bakış.
3. Nokta: ıman ve tevekkülün verdiği kuvvet. Tevekkülün tanımı.
4. Nokta: ınsanın yaratılışındaki tekâmül amacı; âcizlik ve güçsüzlüğünden aldığı kuvvet.
5. Nokta: Duanın gücü, anlamı, çeşitleri, cevaplandırılması ve kabulü.

ıkinci Mebhas: ınsanın sonsuz yükseliş ve sonsuz alçalış sırları. "Ahsen-i takvim," "âlâ-yı illiyyîn," "esfel-i sâfilîn" kavramlarının açıklanması.

1. Nükte: ınsanın evrensel ihtiyaçları; iyilik ve kötülük yönündeki yeteneği; Allah'a kul olmakla kazandığı güç. "Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir" meâlindeki âyetin bir açıklaması.
2. Nükte: ınsanın dünyaya ve âhirete bakan yönleri; duygu ve yeteneklerinin ayrı ayrı kulluk görevleri.
3. Nükte: ınsan duygu ve yeteneklerini sadece dünya hayatına yöneltmekle ne kazanır, ne kaybeder? Dünya hayatından alınan lezzetlerin bir kulluk görevine dönüştürülmesi.
4. Nükte: ınsanın âcizliğiyle kazandığı güç; bütün varlıkların insana hizmetkâr olmasındaki sır.
5. Nükte: ınsanı, yaratılmışların en üst mertebesine çıkaran tefekkür ve kulluk görevlerinin iki yönü.

24. Söz "En güzel isimler (Esmâ-i Hüsnâ) Allah'ındır" meâlindeki âyetin hakikatlerine dair bazı açıklamalar.

1. Dal: Farklı varlıklarda ve varlık âleminin değişik mertebelerinde, farklı isimlerin tecellîsi.

2. Dal: ılâhî isimlerin tecellîsinde mertebeler: herşeyi kapsayan umumî tecellî; topluluklara yönelik tecellî; fertlere yönelik tecellî.

3. Dal: Kıyamet alâmetleri gibi bazı konularda yanlış anlaşılan hadislerin doğru bir şekilde anlaşılabilmesini sağlayan On ıki Asıl.

1. Asıl: Kıyamet alâmetlerinin üstü kapalı bir şekilde bildirilmesinin nedeni.
2. Asıl: Dinî meselelerde delil gerektiren ve gerektirmeyen konular.
3. Asıl: Bazı hurafelerin ıslâma girişi.
4. Asıl: Hadise dair yorumların hadisle karıştırılmasından doğan sonuçlar.
5. Asıl: Evliya ilhamının hadisle karıştırılmasından doğan sonuçlar.
6. Asıl: Hadisteki temsil ve kinayelerin, kelimelerin gerçek anlamlarıyla karıştırılmasından doğan sonuçlar.
7. Asıl: Hadisteki teşbih ve temsillerin, cahillerin eline düşmesiyle gerçek sanılması. "Yetmiş yılda Cehennemin dibine düşen taş" ve "öküz ile balık" hadisinin açıklaması.
8. Asıl: Kıyamet vaktinin ve bazı önemli kişilerin gizli bırakılmasının sebepleri. Mehdî, Süfyan, Deccal, Ye'cüc ve Me'cüce dair bazı açıklamalar.
9. Asıl: Dünyanın önemsizliğine ve bazı sûrelerin fazilet ve sevabına dair rivayetlerde mübalâğa olarak görülen hususların açıklaması.
10. Asıl: Bazı işlerin fazilet ve sevabına, yahut kötülüğüne dair rivayetlerde mübalâğa olarak görülen hususların açıklaması.
11. Asıl: Hadislerde, yorumlanmayı ve tabir edilmeyi gerektiren benzetmeler.
12. Asıl: Kur'ân ve felsefenin bakış açılarındaki farklılık ve bu farklılığın doğurduğu sonuçlar.

Dördüncü Dal: Bütün varlıkların Allah'a secde ettiğine dair âyetin açıklaması. Varlıkların kendilerine özgü ibadetleri.

Beşinci Dal:

1. Meyve: Sevginin varlık âlemindeki yeri; sevgi ve korkunun yöneltilmesi gereken hedefler. Allah korkusu nedir, nasıl olur?
2. Meyve: ıbadetin sebebi; niyetin önemi; bütün varlıkların ibadetini kendi ibadeti olarak Allah'a sunmanın yolu.
3. Meyve: Sünnetin önemi ve Sünnete uymanın sonuçları.
4. Meyve: Dinden uzaklaşma konusunda Müslümanlar ile ecnebîler arasındaki fark.
5. Meyve: ınsanın çokluk ve birlik âlemlerine bakan yönleri.

25. Söz Kur'ân'ın mucizeliğine dair.

Mukaddime: Kur'ân'ın üç ayrı tanımı.

Birinci şule:

1. şua: Kur'ân'ın mucize derecesindeki ifade üstünlüğü.

1. Suret: Kur'ân'ın meydan okuyuşuna karşılık, onun benzerini kimsenin getirememesi.

2. Suret:

1. Nokta: Kur'ân'ın kelime ve cümlelerindeki düzen ve birbiriyle ilişkileri.
2. Nokta: Kur'ân'ın mânâsındaki üstünlük.
3. Nokta: Kur'ân'ın üslûbundaki benzersizlik ve olağanüstülük.
4. Nokta: Kur'ân'ın lâfzındaki olağanüstülük; tekrar tekrar okunmasına rağmen usandırmaması.
5. Nokta: Kur'ân'ın, konuları açıklamasındaki olağanüstülük.

2. şua: Kur'ân'ın kapsamlılığındaki olağanüstülük.

1. Lem'a: Kur'ân'ın lâfzındaki kapsamlılık; bir sözün pek çok anlamı içine alışı.
2. Lem'a: Kur'ân'ın mânâsındaki kapsamlılıkla birbirinden farklı pek çok topluluklara rehber oluşu.
3. Lem'a: Kur'ân'ın içerdiği bilimlerin kapsamlılığı.
4. Lem'a: Kur'ân'ın konuları ele alışındaki kapsamlılık.
5. Lem'a: Kur'ân'ın üslûp ve özlü ifadesindeki kapsamlılık.

1. Işık: Bir âyette bir sûreyi, bir sûrede Kur'ân'ı ve kâinatı toplayan kapsamlılık.
2. Işık: Herkesin her ihtiyacına cevap veren kapsamlılık.
3. Işık: Kur'ân'ın mucize derecesindeki özlülüğü.
4. Işık: Kur'ân'ın, cüz'î olaylarda kapsamlı kanunları dile getiren özlülüğü.
5. Işık: Kur'ân'ın gerek içerik, gerekse üslûp itibarıyla bütün üstünlükleri, hiçbir karışıklığa yol açmadan kendisinde toplayan kapsamlılığı.

3. şua: Kur'ân'ın gaybdan verdiği haberler; her zaman gençliğini koruması ve herkese birden hitap etmesi.

1. Cilve: Kur'ân'ın gayba dair haberleri.

1. şavk: Kur'ân'ın geçmişe dair haberleri.
2. şavk: Kur'ân'ın geleceğe dair haberleri.
3. şavk: Kur'ân'ın ılâhî hakikatlere, yaratılışa ve âhiret âlemine dair haberleri.

2. Cilve: Kur'ân'ın her çağda süregelen gençliği; hakikatlerinin ve kanunlarının eskimeyişi; Kur'ân medeniyeti ile beşer medeniyeti arasında bir karşılaştırma.
3. Cilve: Kur'ân'ın, her çağdaki insan tabakalarından herbirine aynı dersi ayrı ayrı vermesindeki olağanüstülük.

ıkinci şule:

1. Nur: Kur'ân'ın bütünlüğü.

2. Nur: Kur'ân'ın, âyetleri özetlerken ve ılâhî isimlere dikkat çekerken ortaya koyduğu olağanüstülük.

1. Meziyet-i Cezalet: Kur'ân'ın, dünya üzerindeki eser ve fiillerde ılâhî hakikatleri gösterişi.
2. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın ılâhî san’at eserlerini tasvir ederek ılâhî isimlerle özetlemesi.
3. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın ılâhî fiilleri ayrıntılandırması ve özetlemesi.
4. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, yaratılmışlardaki düzeni, ardında ılâhî isimleri gösterecek bir şeffaflıkla ortaya koyması.
5. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın, cüz’î veya sıradan olaylardaki ılâhî hakikatleri göstermesi ve tefekküre ufuk açması.
6. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, varlık âleminde, çok geniş bir alanda cereyan eden olayları birlik içinde yahut kapsamlı bir kanun altında göstermesi.
7. Sırr-ı Belâgat: Kur’ân’ın, sebeplerin arkasında ılâhî tasarrufları ve ılâhî isimlerin tecellîlerini göstermesi.
8. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın, âhirete ait ılâhî fiilleri anlatırken, dünyada gözlenen fiillerle kalb ve zihinleri ikna etmesi.
9. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, cüz’î olaylarda, ılâhî isimler vasıtasıyla, kapsamlı hakikatleri göstermesi.
10. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, ümit ve korku arasındaki dengeyi korumasındaki olağanüstülük.

3. Nur: Kelâmın sahibi, muhatabı, amacı ve içeriği yönünde Kur’ân’ın üstünlüğü.

Üçüncü şule:

1. Ziya: Kur’ân’ın , varlık âleminin hakikatlerine ve ılâhî fiil, isim ve sıfatlara dair ifadelerindeki düzen, âhenk ve olağanüstülük.
2. Ziya: Kur’ân ile felsefenin dünyaya bakış açısı.
3. Ziya: Kur’ân’dan ders alan ilim ve kalem sahiplerinin eserleriyle Kur’ân’ın karşılaştırması

Hatime: Kur’ân’ın ve Hz. Muhammed’in (a.s.m.) birbirlerine karşı mucize oluşları.

26. Söz Kader Risalesi

1. Mebhas: Kader; cüz’î irade; hayır ve şerrin yaratılması; insanın sorumluluğu.
2. Mebhas: Kader ve cüz’î iradenin birbirine uyumuna dair Yedi Vecih.

Birincisi: Hikmet ve adalet açısından cüz’î irade.
ıkincisi: Cüz’î iradenin varlığı.
Üçüncüsü: ılâhî ilim, kader ve cüz’î irade.
Dördüncüsü: ılim ve malûm (bilgi ve bilinen); ezeliyetin tanımı.
Beşincisi: Kader, sebep ve müsebbep konusunda Cebriye, Mutezile ve Ehl-i Sünnet anlayışının farkları.
Altıncısı: Fiillerin yaratılışı ve kulun sorumluluğu.
Yedincisi: Kulun iradesi ile ılâhî irade arasındaki ilişki ve kulun sorumluluğu.

3. Mebhas: Varlık âleminde kader; Kitab-ı Mübîn ve ımam-ı Mübîn; bedihî kader ve nazarî kader; hürriyet ve kader.

4. Mebhas: Sıkıntı ve musibetlerin hayırlı yönleri ve ılâhî rahmetle uyumluluğu.

Hatime: Nefsin gururuna karşı Allah’ın birlik ve mutlak egemenliğini dile getiren ve mutluluğu Ona teslim olmakta gösteren Beş Fıkra.

Zeyl: Rahmân, Rahîm ve Hakîm isimlerine ulaştıran, Kur’ân’dan alınma “acz, fakr, şefkat ve tefekkür” yolu; bu yolun şartları ve tarikatten farkları.

1. Hatve: Nefsi temize çıkarmamak.
2. Hatve: Ölüm ve hizmette nefsi düşünmek, zevk ve arzularda unutmak.
3. Hatve: Kusuru kendinde görüp, eriştiği iyilikleri, kudret ve zenginliği Allah’tan bilmek.
4. Hatve: Benliği unutup, kendi varlığını, Allah’ın tecellîsine bir ayna olarak bilmek.
Hatime: “Acz, fakr, şefkat ve tefekkür” yolunun vahdet-i vücut ve vahdet-i şuhuddan farkı; herşeyde Allah’a bir yol bulmanın ve huzur-u daimîyi kazanmanın çaresi.