Ey daire-i esbabdan zuhur eden işleri, hadiseleri esbaba isnad eden gafil, cahil! Mal sahibi zannettiğin esbab, mal sahibi değillerdir. Asıl mal sahibi, onların arkasında iş gören kudret-i ezeliyedir. Onlar, ancak o kudretten gelen hakikî tesirleri ilân ve neşretmekle muvazzaftırlar. Demek, daire-i esbab, hükûmetin kalem dairesi hükmündedir ki, yukarıdan gelen emirlerin tebliğatı o daireden yapılıyor. Çünkü, izzet ve azamet perdeyi iktizâ eder; tevhid ve celâl dahi şirketi reddeder, tesiri esbaba vermiyor.
Kudret = yaptırım gücü = yapabilme gücü = yoktan varedebilme gücü şeklinde formülize edildiğinde,
Hikmet'te, ılimde netice itbariyle formülden çıkacaktır.
örnekte hata varsa şimdiden özür;
Hükümet Bakanının yaptırım gücü olmasa, dairelerindeki hiç bir şeye ilişemez ve o dairelerden hikmette ilimde çıkmaz.
Kudret-i ezeliye genel anlamda ortak çarpan gibi duruyor. diğer hikmet, ilim gibi değişkenler o ortak çarpana bakıyor. Yani üstadın ifadesiyle
yukarıdan gelen emirlerin tebliğatı o daireden yapılıyor.
şimdi şunada şöyle bakabiliriz. Risale-i Nurları tanımadan önce okuduğum dini eksenli kitaplarda hep Cenab-ı Hakk ve Allah Teala gibi genel isimlerin zikredildiğini görmüş ve okumuştum. Ama risale-i nurlarda mevzuya direk taalluk eden isim hangisi ise o isim zikredilmiş.
Peki neden böyle binbir esma kullanılmışta en baş isim olan Allah Teala c.c. kullanışmamış denirse, nasıl ki hasta olan birisi şafi ismini bolca zikrediyorsa, nasılki günahkar insan Gafur ve Gaffar isimilerini çok zikrediyorsa, nasılki zulme maruz kalan biri Rahmet ismini çokca zikrediyorsa, Risale-i nurdada, mevzuu; hangi isme taaluk ediyorsa o isimler çokca ve çeşitlice kullanılmış.
özellikle şu son zamanlarda Küresel ısınma diye feryad figan edenlerin düşünmesi gereken has noktalardan biride budur. küresel ısınma sebepler dairesinde işini ifa ediyor ama herkes sebeplere yapışıp esas iş gördüreni görmüyorlar. kudret-i ezeli perdeler arkasında iş gördürüyor. küresel ısınma içinde hikmette, ilimde gizlidir. bizim anlamayacağımız güzellikler netice verebilir.
velhasıl, hikmet ismininde perdeler arkasında iş görmesi kudrete bakar. hikmetle iş görme ise ilme bakar. ilimle iş görmek ...... liste uzayıp gider. ama sebeplerin vazifelerini hikmetle ifa etmeleri diğer isimler gibi kudrete bakar...
aklımdan şimdilik bu kadar geçti. belki daha iyi mütaala edilebilirdi ama kapasitem bu kadar. daha fazlasına aklım yetmiyor.