HURMA
Insanoglunun yetistirdigi en eski bitki çesitlerinden biridir. Bâbil’in en eski yerlileri
Sümerler hurmayi en azindan 5000 sene önce ilk defâ yetistirmislerdir. Kuzey Afrika ve
Orta Dogu bölgelerinin ekonomisinde çok eskiden beri büyük bir rol oynar.
Amerika’ya Ispanyollar tarafindan 19. yüzyilin baslarinda getirilmis ve Meksika
civârinda yetistirilmistir. Ilk defâ Basra Körfezinde yetistirildigi tahmin edilen
hurma bitkisi yaklasik 18-24 m boyundadir. Yapraklarinin bir kismi yere dogru sarkar ve
bir kismi da yukari dogrudur. Yapraklarinin uzunluklari 6 m civârindadir. Gövdeleri
diktir. Tabanindan birçok sürgün verir. Yelpâze olan yapraklarinin büyükleri tepede
toplanmistir. Çiçekleri ekseriyâ tek cinslidir. Basak tipindeki çiçekleri
“spata” adi verilen büyük yapraklarla çevrelenmistir. Gövdesinde yapraklar
genellikle toplu olarak bulunur. Küçük sari çiçekleri toplu hâlde açarlar. Farkli
cinsiyetli çiçekler ayri agaçlarda yetisir. Disi çiçekler zamanla tek tohumlu
meyvelere dönüsürler. Meyveleri sarimsi kahve renkli, dis kabuk sarimsidir. Orta kisim
etli ve seker bakimindan zengindir. Tohum silindirik, sert ve bir yüzü boyuncaderin
olukludur.
Türkiye’de yetistigi yerler: Memleketimizde Phoenix dectylifera türü örnekleri azdir.
Buna karsilik Phoenix canariensis daha çok yetistirilmektedir. Gövde tabaninda
sürgünler vermesi ve tohumlarin daha kisa ve siskin olusu ile ayirt edilir. Bati ve
Güney Anadolu ve Akdeniz bölgesinde yetistirilmektedir. Memleketimizde yetisenlerin
hurma meyvelerinin gidâ bakimindan önemi yoktur, daha çok gölge verici olarak
kullanilir.
Kullanildigi yerler: Hurmanin meyvesi tatli ve
besleyicidir. Yaklasik % 20 nem ihtivâ eden tâze hurmalarda % 60-65 seker ve % 2 protein
vardir. Kurumus hurmalarda seker orani % 75-85 civârindadir. Bir diger hurma çesidi olan
Phoemx sylvestris’ten hurma sekeri elde edilir. Ayrica, bedeni ve zihni gelismeyi
saglar. Kansere karsi koruyucu oldugu bilinir. Bogaz agrisini keser. Bronsit, öksürük
ve soguk alginligi sikayetlerini giderir. Kemik hastaliklarinda faydalidir.
((alıntı//yesilyol.net))
