Muhabbet Fedâileri

Tüketiciler Birliği, TÜBıTAK'a inceletti;
10 gazozda alkol çıktı
Meşrubat tüketiminin arttığı Ramazan’da şok bir gelişme yaşandı. TÜBıTAK tarafından analiz edilen 10 farklı gazoz markasının içinde alkol tespit edildi.

Tüketiciler Birliği, piyasadaki 10 farklı gazoz markasına ait numuneleri TÜBıTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde inceletti. Analiz sonucunda bütün gazozlarda litre başına 1,56 ile 0,20 gram arasında değişen oranlarda alkol tespit edildi. Tüketiciler Birliği Başkanı Avukat Bülent Deniz, gazozların ‘içindekiler’ bölümüne etil alkolün yazılmadığına dikkat çekerek tüketicilerin yanıltıldığını söyledi. Deniz, “Bütün gazozlarda tat ve koku verici esanslar kullanılmaktadır. Bunlar yağ cinsinden maddeler olup suda çözülmezler. Etil alkol, bu çözülmeyi sağlamak için kullanılır. Etil alkolün vazifesini propylen glycol de görebilir; ama maliyeti ikiye katladığı için tercih edilmiyor.” dedi.


--------------------------------------------------------------------------- -----

Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, "Alkolsüz içeceklerin içeriğini düzenleyen bir tebliğde nasıl olur da ‘litrede 5 grama kadar etil alkol olabileceğine izin verilebilir' diye bir soru sorduk kendimize." diyen Deniz, bunun üzerine yaklaşık 7-8 ay önce bir çalışma başlattıklarını kaydetti. Piyasadaki hiçbir gazozun üzerinde, içeriğinde alkol bulunduğuna dair bir bilginin olmadığını, hatta bir üründe de, içerikte alkol ve çözentisinin kullanılmadığının yer aldığını aktaran Deniz, bunun sebeplerini öğrenmek için gıda mühendisleri, kimya ve tıp alanında uzmanlardan yardım istediklerini aktardı. Buna göre bütün gazozlarda kullanılan tat ve koku verici esanslar yağ cinsinden oldukları için suda çözülmüyor. Etil alkol, gazlı içecek üretiminde bu çözülmeyi sağlamak için kullanılıyor. Etil alkolün vazifesini propylen glycol de görebiliyor, ancak maliyeti ikiye katladığı için tercih edilmiyor. Tarım Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından öncelikle TSE'nin gazozlarla ilgili 4080 No’lu standardının değiştirilerek gazlı içeceklerde alkol kullanılmasına imkân tanıyan maddenin kaldırılması gerektiğine dikkat çeken Deniz, "Bunun yerine gazlı içeceklerde alkol kullanılmasını yasaklayan düzenleme getirilmeli." dedi. Bu maddenin kaldırılmaması halinde tebliğin isminin değiştirilerek, isimde yer alan ‘alkolsüz içecekler' ibaresinin kaldırılması ve denetimlerin en katı şekilde uygulanması gerektiğini ileri süren Deniz, "Tüketicinin bilgilenme hakkının ihlalinin önüne geçilmelidir." şeklinde konuştu. Gazlı içecek firmalarına da çağrı yapan Bülent Deniz, içeriğin eksiksiz olarak etikette yer alması konusunda düzenlemeleri yeniden yapmaları gerektiğini söyledi. Deniz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Tüketicileri uyarıyoruz. ıçtiğiniz gazozlarda alkol var."

Kimya mühendisi Prof. Dr. Mustafa Nutku, gazozlarda kullanılan alkolün, içkilerde yer alan etil alkol olduğunu söylüyor. Meyve ve ekmek mayası gibi gıdalarda bulunan ethanol denilen alkolün ise tamamen doğal yollardan oluştuğuna dikkat çeken Nutku, 200 derece fırında piştikten sonra bu türlü alkolün uçtuğunu anlatıyor. Nutku, "Gazozda bulunan alkol ise alternatifi olmasına rağmen tamamen keyfi konulur." diyor. Veteriner Gıda Hijyenistleri Derneği Başkanı Can Demir, durumun büyük üretim teknolojisinden kaynaklandığına işaret ediyor. Ürünlerin akışkanlığını hızlandırmak için alkol kullanıldığını aktaran Demir, "Normalde üretim bandında 30 saniyede 2 şişe dolum yapılırken, alkol sayesinde bu miktar 4 şişeye çıkıyor." diyor. Demir, kanunen izin verilmesine rağmen ambalajda bilgi konulmamasını ‘tüketiciyi aldatma' sözleriyle değerlendiriyor. Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner de gazozlarda bulunan etil alkolün Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan Gıda Kodeksi Yönetmeliği'nin izin verdiği değerin altında olduğunu söylüyor. Etil alkolün 10 binde iki oranında yer aldığını, bu miktarın da bir litre gazozda bir damla bile yapmayacağını belirten Saner, "Gıda kodeksine uygun denildiğinde yasayla belirtilen bütün şartlar yerine getirilmiş sayılır. Yönetmelikte ‘Aroma maddelerinin 1 kilogramında 3 mg etil alkol bulunmasının mahzuru yoktur' deniliyor." diyor. Saner, üreticinin istese bile etiketin üzerine Tarım Bakanlığı'nın iznini almadan alkol ibaresini yazamayacağını, çünkü bakanlıkça yayınlanan Etiket Tebliği'nde etiketin üzerinde ne yazacağının belli olduğunu söyleyerek, "Bir etiketin üzerinde nelerin yazılıp yazılmayacağını bu tebliğ belirliyor." ifadelerini kullanıyor. Kamuda görevli bir gıda kontrolörü ise mevzuata göre etiketin içindekiler bölümünde kullanılan katkı maddelerinin tümünün yazılması gerektiğini belirtiyor.

Diyanet: ıçkinin bir damlası bile haram

ıçkinin haram olduğunun hem Kur'an'da hem hadislerde kesin bir dille yer aldığını anlatan Diyanet ışleri Başkanlığı Din ışleri Yüksek Kurulu Üyesi Prof. Dr. M. Saim Yeprem, Maide Suresi'nde içkinin fal oklarıyla birlikte şeytan işi olarak adlandırıldığını ve müminlere yasaklandığını kaydediyor. Yeprem, alkollü içkinin bir damlasıyla bir şişesi arasında da haram olması bakımından hiçbir fark olmadığını sözlerine ekliyor. Bu da etil alkolün hangi miktarda ve neyin içinde bulunursa bulunsun içilemeyeceği anlamına geliyor.

‘Meşrubatta alkol bulunması doğal’

Tüketiciler Birliği'nin iddialarına gazoz üreticileri adına Meşrubatçılar Derneği cevap verdi. Yazılı bir açıklama yapan Genel Sekreter Nizamettin şentürk, şirketlerin yönetmelikte belirtildiği gibi alkolsüz içecekler ürettiğini söyledi. şentürk, dünyanın her yerinde gıda regülasyonlarında etanolün belirli oranlarda yer almasının doğal kabul edildiğini belirterek, “Her madde ile ilgili bir alt sınır kabul edilmekte ve bunun altındaki rakamlar bilimsel olarak kayda değer olmadığı için dikkate alınmamaktadır." ifadelerini kullandı.

En fazla alkol Uludağ’da

Marka - Alkol*

Uludağ 1.56

Akmina 1.28

Tansaş 1.16

Çamlıca 0.84

Fruko 0.76

Sensun 0.60

Sprite 0.56

Adese 0.48

Seven Up 0.44

Kipa 0.20

* Gram/litre



12.10.2006
Ayşegül D. Aybar
ıstanbul

zaman

Yıllardır alkollü gazozları yudumladık
Bir pelikan hüznüyle hayıflanalım şimdi

Allah razı olsun. Sen bizi aydınlattın Allah da seni aydınlatsın

TÜBıTAK’ın, gazozların içeriğinde alkol bulunduğuna ilişkin raporuna cevap veremeyen gazoz üreticilerinin suskunluğu sürüyor.

Kamuoyunda infiale sebep olan gelişme ile ilgili basına açıklama yapmaktan çekinen firmaların nasıl bir tavır takınacağı merak ediliyor. Meşrubatçılar Derneği, şirketlerin yönetmelikte belirtilen ölçülere sadık kalarak alkolsüz içecekler ürettiğini söylemekle yetindi. Açıklamada, dünyanın her yerinde gıda regülasyonlarında etanolün belirli oranlarda yer almasının doğal kabul edildiğini belirtti. Kendi markası adına başka bir şirkete üretim yaptıran Konya merkezli Adese Marketler Zinciri ise içinde karbonhidrat bulunan gıdalarda bir süre sonra doğal olarak alkol oluştuğunu kaydederek, aynı analizin ekmek, ayran, yoğurt, boza veya kefire de yapılması halinde aynı sonucun alınacağını savunuyor.

Piyasada en yaygın pazara sahip 10 gazoz markasının hepsinde litrede 0,2 ile 1,56 gram arasında değişen oranlarda alkol tespit edilmesi tüketicileri ayağa kaldırdı. Tüketicilerin kimisi, ‘Biz bunca yıldır alkol mü alıyorduk?’ sözleriyle isyanını dile getirirken, kimi de ‘Aldatıldık, artık kime güveneceğiz?’ diye sitemde bulunuyor. Ancak haberin duyulmasının üzerinden 2 gün geçmesine rağmen Adese ve Ülker hariç üretici firmalardan hiç ses çıkmıyor. Analizi yapılan ürünler arasında Sensun ve Sprite gazozlarının üretimini Coca-Cola firması gerçekleştiriyor. Fruko ve Seven Up, Pepsi firmasının markaları iken, Akmina süt ve yoğurt ürünleri ile kamuoyunda bilinen Danone’ye ait. Adese, Kipa ve Tansaş ise kendi adlarına başka firmalara üretim yaptırıyor. Çamlıca, Ülker Grubu’nun ürünü iken, Uludağ Bursa merkezli ve gazoz konusunda ün yapmış bir marka.

Tüketiciler Birliği, piyasadaki 10 farklı gazoz markasına ait numuneleri TÜBıTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde inceletti. Analiz sonucunda bütün gazozlarda alkol tespit edildi. Gazozların içeriğinde alkole rastlanması ise dinî hassasiyeti olan tüketicileri şaşkına çevirdi. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, konu hakkında inceleme başlattıklarını açıklarken, TÜBıTAK’a müracaat edeceklerini, alkolün sonradan ilave edildiğinin ortaya çıkması halinde gereğinin yapılacağını kaydetti. Gazozlarda ‘alkol bulunur’ ibaresinin yazılmamasını ‘tüketicinin aldatılması’ şeklinde yorumlayan Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz de Batı’da olduğu gibi tüketicilerin manevî tazminat davası açabileceğini söyledi. Üreticiler ise sessizliğini korumada ısrar ediyor. Firmalar açıklama için Meşrubatçılar Derneği’ne işaret ederken, dernek önceki gün üretimin hiçbir safhasında hariçten alkol takviyesinin yapılmadığını, tespit edilen alkolün tamamen üretim sürecindeki doğal fermantasyondan kaynaklandığnı duyurmuştu.

Sadece Adese suskunluğunu bozdu

ıncelenen 10 gazoz markasının 9’undan herhangi bir açıklama yapılmazken, sadece Adese suskunluğunu bozdu. Adese marketler zinciri, alkolsüz içecekler tebliğine atıfta bulunarak, etil alkol miktarının en çok litrede 5 gram olabileceğini kaydetti. Kendi markalarında bunun 10’da birinin bulunduğunu söyleyen Adese’nin aynı zamanda gıda mühendisi de olan ürün uzmanı Muhammed Ak, “Bu hüküm meyve suları tebliğinde bulunmaktadır. Nedeni de içinde karbonhidrat bulunan gıdalarda bir süre sonra doğal olarak alkol oluşur. Bu, gıdanın kimyası gereğidir.” dedi. Tebliğde 5 gram sınırının konulmasını, ‘bu değerin altındaki miktarların kendiliğinden oluşum nedeniyle üründe bulunabileceğini göz önünde bulundurmak’ diye izah eden Ak, gıda ve içecek üretiminde kullanılan doğal aromaların birçoğunda meyveden ve sebzeden kaynaklanan doğal alkolün bulunduğunu kaydetti. Ak, “Bu da nihaî ürün olan gazozun on binde 5 oranında alkol içermesinin nedenidir. Gazozlara yaptırılan bu analiz, ekmek, ayran, yoğurt, meyve sebzeler, boza, kefir ve daha birçok gıdaya yapılmış olsaydı gene aynı sonuçların ortaya çıkacağı açıkça görülecekti.” açıklamasını yaptı. Ak, Türk Gıda Kodeksi açısından bakıldığında bir üründe alkol var denilebilmesi için miktarın yüzde 1,2 olması gerektiğini söyleyerek, bu sınıra ulaşan ürünlerin etiketlerinde belirtilmesinin zorunlu olduğunu belirtti.

Gözlerin çevrildiği firmalardan Ülker’den hâlâ kamuoyuna ayrıntılı bir açıklama yapılmadı. Ülker, sadece internet sitesinde cevapladığı bir soruya, üretim süreçlerinin hiçbir aşamasında alkol veya türevlerinin kullanılmadığını ileri sürüyor. Firma, üretimin Türk Gıda Kodeksi’ne uygun bir şekilde yapıldığını belirterek, şu bilgileri veriyor: “Etanol doğal olarak meyve ve sebzelerde bulunur. Zira, meyve ve sebzeler olgunlaştıkça oluşan fermantasyon sırasında yan ürün olarak belirli oranlarda etanol ortaya çıkar. Gıda ve içecek sektöründe kullanılan doğal aromaların birçoğunda doğal olarak oluşmuş etanol mevcuttur. Bütün dünyada gıda regülasyonlarında etanolün belirli oranlarda yer alması doğal kabul edilmektedir.”