Sohbetin Adabı...
ıslam dini hayatın her safhasını tanzim edip prensipler koyduğu gibi, insanların birbirleri ile sohbet etmelerine de kurallar koymuştur. ıslam dini ile ilgili bir kural ve prensip konuşulduğunda akla ilk gelen ayet ve hadis olur. Burada Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Efendimizin sohbetle ilgili şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir.
"Her hangi bir topluluk, Allah–u Teala'nın evlerinden bir evde toplanırda, Allah'ın kitabını okur, karşılıklı birbirlerine öğretirlerse üzerlerine bir sekine iner ve onları rahmetiyle kaplar. Melekler onları kuşatır ve Allah–u Teala o kimseleri nezdindeki melekeler arasında zikreder."
Bu hadisi şerifte izah edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır. ılk anlayacağımız husus, dini sohbet yapılan yerlerin Allah'ın evi olduğudur. Sohbette bulunanların üzerine sekine ineceğinden, rahmete mahzar olduklarıdır. Rahmete mazhar olan müminlerin kalbi huzur ve mutlulukla dolar, gönülleri hoş olur. Üçüncü meseleye gelince; hepsinden önemlisi bu sohbete iştirak edenlerin Allah katında, melekler birlikte zikredilmeleridir. Ne büyük devlettir ki; Allah Celle Celaluhu sohbet eden kullarını melekleriyle birlikte zikretmektedir.
Vücudun gıdası nasıl ki, yemeklerdir, ruhun gıdası da ibadetler ve dini sohbetlerdir. Vücudun ihtiyacını gidermezsen, vücut güçsüz düşer gün gelir hasta olur ve sonra… ışte ruhta böyledir, ruhunda gıdasını vermek gerekir.
Sohbetten kasıt, Kâinatın Efendisinden gelen, sahabelerle devam eden, Allah dostları ile günümüze kadar uzayıp gelen Allah, Resûlullah, Kur'an, kısaca ıslam dininin anlatıldığı, konuşulduğu sohbetlerdir.
Bir mümin bir an dahi olsa Allah'ın anılmadığı yada Allah'ın sevmediği şeylerin konuşulduğu mekanlardan uzak durmak gerekir.
Mümin Rabbini hatırlayıp zikrettiği zaman, Rabbi da o kulunu daha güzel bir mecliste, daha hayırlı bir mecliste zikreder.
SOHBETTE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Güzel sözler söyleyip, Rabbimizi zikretmemiz bize çok şey kazandırdığı gibi, bunun akside mümine çok şey kaybettiriyor. Sohbet için toplanılan mekânlarda, boş ve malayani sözlerle, insanların dedikodusunun yapılması mümini günaha sokar.
Bir hadisi şerifte peygamber Efendimiz şöyle buyurdular:
"Kişin dininin güzelliği malayani (boş sözler)terk etmesidir."(1) Bir mümin düşünün ki; konuşurken boş sözler söylemiyor, insanların faydasına olan sözler söylüyor, Allah ve Resulünü anlatıyor, bu durum o kişinin ıslam'ı nefsinde kâmil manada yaşadığına delalete der.
Bir başka hadisi şerifte de şöyle buyrulmuştur:
"Allah–u Teala'nın kulundan yüz çevirmesinin alameti, kulunun malayani (boş sözler) ile meşgul olmasıdır."
Allah–u Telanın zikredildiği, Resulullah'ın anıldığı dini sohbetlerin yapıldığı mekânda dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.
1–Sohbet başlamadan önce, katılanlar birbirleri ile musafaha yapar. Hal hatır sorar birbirlerine hayır temennilerde bulunurlar.
2–Sohbet başladıktan sonra kişi anlatılanı dinlemekten başka hiçbir şeyle meşgul olmamalı.
3–Sohbet veren kişinin sözünü kesmemeli.
4–Herhangi bir konuda konuşmak, fıkır beyan etmek için izin istemeli, yada susulmalıdır.
5–Konuşan kişiye doğru yönelmeli. Konuşan zatın yüzüne bakılmalı.
6–Sohbet esnasında, yanında bulunan kişilerle konuşulmamalı.
7–Sohbet çok uzun olmamalı, sohbeti uzatarak insanların sıkmaktan, bunaltmaktan uzak durulmalı.
8–Sohbet eden hatip yada kişinin anlattığına kahkaha veya yüksek sesle gülmemeli, gülünecek bir konu olduysa tebessüm etmeli.
9–Sohbette kimsenin aleyhine konuşulmamalı, gıybet etmemeli, birinin acziyetini ortaya koyacak meseleleri konuşmamak gerekir.
10–Sohbet veren kişi son derece yumuşak huylu ve konuşmalarında edepli hareket etmeli.
11–Her konu sonunda ve sohbetin sonunda muhakkak dua edilmeli.
1. Tirmizi, Zühd: 11 (2318, 2319); Muvatta, Hüsnü'l–Hulk;3 (3,903)
adem şener
Mü'minlerle Sohbetin Adabı...
Allah-u Teala Celle Celaluhu insanlara, birbirlerine karşı merhametle olmalarını, maddi ve manevi işlerimizde birbirimize yardımcı olmamızı emretmektedir. ınsanlara karşı iyi muamele, onların dertleri ile ilgilenmek ıslam dininin tavsiye ettiği faziletli amellerdendir. Müminlerin birbirleri ile sohbet etmesi, yâda bir sohbet meclisinden müminin istifade etmesi kişinin önemli vazifeleri arasındadır.
Mümin için sohbette bulunmanın, sohbet dinlemenin bir takım edepleri vardır. Bu edeplerden bazıları şunlardır:
*Sohbet arkadaşı olanlara birbirlerinin sevinç ve üzüntüsünü paylaşacak.
*Sohbet arkadaşları birbirlerine karşı yardımda bulunmalı, merhametli davranmalıdır. *Sohbet yerinde karşılaşılan sıkıntı yâda eziyeti sabırla karşılamalı, herhangi bir memnuniyetsizlik belirtisi gösterilmemelidir.
*Mümin kardeşinin dert ve üzüntüsünü paylaşmalı, gerekli tesellide bulunmalıdır.
*Müslüman kardeşi üzüntülü bir durumda olduğu zaman onu teselli edip, ferahlatmaya çalışmak.
*Herkese değeri kadar saygı gösterilmeli, saygıda aşırılığa kaçılmamalıdır.
*Zenginlere karşı, zenginliğinden dolayı yaltaklık yapılmamalı.
*Fakir ve düşkünlere karşı kibirlenip böbürlenmemeli.
*Kendisinin övüldüğünü duyduğunda hoşlanmamalı.
*Yaşlı ve âlimlere karşı saygılı davranmalı.
*Güçsüz ve çocuklara karşı özellikle merhamet davranmalı.
*Verdiğimiz sözleri muhakkak yerine getirmeli.
*Kimsenin ayıbını araştırmamalı, yüzüne vurmamalıdır.
*Gizli sohbet eden kimseleri dinlememelidir.
*şaka dahi olsa hiç kimseye korku salmamalı.
*Zalim kimselere yardımda bulunmamalı.
*Yaşlılara karşı güzel muamelede bulunmalı, bir yaşlı ile karşılaştığımızda; "bu adam benden üstündür, çünkü benden daha uzun yaşadığı için Allahu Teala' ya benden daha fazla ibadet yapmıştır," kendisinden küçük kimseleri gördüğü zaman da; "bu genç benden daha faziletlidir. Çünkü benden daha az yaşamıştır ve günahı da daha azdır" düşünmeli ve buna göre tavır sergilemelidir.
*Bir kimseye öğüt vermek istediği zaman son mütevazı davranmalı, kimsenin ayıbını yüzüne vurmadan, yapılan yanlışlıkları genel manada dile getirerek insanlar içinde kimseyi aşağılamamalıdır.
Alıntı sahibi ""@bdullah"" 
