Sigara tiryakiliğinin gelişim sürecini ve bırakma aşamasında karşılaşılan güçlükleri açıklayan Hisar Intercontinental Hospital’dan Psikiyatri Uzmanı Dr. Çağatay Karşıdağ bu zorlu süreçte atılması gereken 5 önemli adıma dikkat çekiyor.
Sigara bağımlılığı nasıl oluşuyor?
Sigara, daha doğrusu nikotin bağımlılığı her bağımlılık gelişimi gibi önce özentiyle denenen ilk nefesle başlar. Bu özentinin bir çok nedeni vardır. Öğrenilmiş bir yatkınlık olabilir, evde sigara içen birilerinin varlığı gibi. Ya da öğrenilmiş bir sıkıntıdan kurtulma yoludur. Kişinin kendisini sıkıntılı hissettiği bir zamanda arkadaşının uzattığı bir adet sigaranın o an onu rahatlattığını fark etmesi gibi. Sonuçta bir özentidir, bir kaçıştır veya bir meraktır başlangıcı.
Türkiye’de sigaraya başlama yaşı ve sigara kullanım durumu nedir?
Ülkemizde sigaraya başlama yaşı 11’e inmiştir. Erkekler, kızlardan 2 kat daha fazla sigara kullanırken, sosyo-ekonomik durumu düşük olan gruplarda sigara kullanımı daha sık görülmektedir. Değişik illerde yapılan araştırmalarda ortaöğrenim gençlerinde yaşamı boyunca en az bir kez sigara kullanım oranı % 46 ile % 64 arasında değişmektedir.
Sigaranın olumsuz etkilerine karşı risk grubunu kimler oluşturmaktadır?
Sigaranın olumsuz etkilerine karşı herkes risk altında olmasına karşın hamileler ve yeni çocuk sahibi olanlar, hastahanede yatan hastalar, kalp-damar sistemi hastaları, kanser hastaları ve sigara içen anne-babaların çocukları özel risk altındadır.
Tiryakileri sigarayı bırakmaya götüren sebepler nelerdir?
Öncelikle ağır bir tıbbî hastalığının olduğunun öğrenilmesi, beden ve ruh sağlığının bozulduğunun fark edilmesi, aile ve sosyal çevrenin bırakma konusunda baskı yapması, bazen de çevresindeki sigara kullanıcılarının son durumunu gösteren belge veya fotoğrafların görülmesi, sebepler arasındadır.
Sigara bağımlılığından kurtulmaya nasıl karar verilmelidir?
Sigarayı bırakmaya çalışanlar genellikle birden karar vererek bırakırlar. Bu kişiler şanslıdır. Ancak kesin bir karar verilememişse veya kendi isteğinin dışında bırakmaya çalışıyorsa bu sadece sigara kullanımına ara verildiği, yakın zamanda yeniden sigaraya başlanacağı anlamına gelmektedir.
Sigarayı bırakma sürecinde karşılaşılan zorluklar ve uygulanması gereken kurallar nelerdir?
Nasıl ki alkol, eroin, kokain gibi maddeler bırakıldığında bir yoksunluk krizi yaşanırsa, sigarayı bırakma dönemlerinde de yoksunluk krizi yaşandığı, kullananlar tarafından açıkça fark edilmektedir. Bu zorlu dönemde mutlaka uygulanması gereken 5 kural şudur:
1. Sigarayı bırakmaya hazır olun: Kesin bir bırakma zamanı belirleyin. Sigara içilen ortamlardan artık uzak durun. Sigarayı bırakma girişimlerinizi hatırlayın, böylece nelerin işe yaradığını nelerin boş girişimler olduğunu gözden geçirin. Sigarayı bırakmadan önce “Asla son kez, bir nefes bile sigara içmeyin.”
2. Çevrenizden yardım ve destek isteyin: Çevrenize sigarayı bırakmak istediğinizi ve size bu konuda yardımcı olmalarını rica edin. Çevrenizde sigara içilmemesine dikkat edilmesini isteyin. Bireysel, grup terapilerine başvurun.
3. Yeni yetenekler ve davranışlar geliştirin: Dikkatinizi sigara içme isteğinden başka konulara çekmeye çalışın. ılk kez sigarayı bırakıyor iseniz günlük rutin davranışlarınızı değiştirin, işe, okula başka yollardan gidin, yaptığınız rutin işleri başka şekillerde yapmaya çalışın ki size sigarayı otomatik olarak hatırlatacak durumlarla karşılaşmayın. Kendinize genel stresinizi azaltacak eğlenceli uğraşlar bulun. Bol su veya bağımlılık yapmayan ve kilo aldırmayan başka sıvılar için.
4. Zorunlu durumlarda doktorunuzun önerdiği destek niteliğindeki ilâçları kullanabilirsiniz. Nikotin bandı, nikotin sakızları veya bupropion etken maddeli bazı ilâçlar bu amaçla kullanılmaktadır. Ancak ilâçları kendi başınıza karar verip almayın, mutlaka bir doktor kontrolünde kullanın.
5. Kendinizi, sigara içmeyi bırakmanın zorluklarına ve kimi zaman da yeniden başlama riskine karşı hazırlayın. Bu arada kilo alma riskine karşın kendinize uygun bir diyet ve egzersiz programı yapın.
Kaynak: Yeni Asya / ıSTANBUL
? 
