"Ahlak" olgusu insanı diğer canlı varlıklardan ayıran en önemli unsurlardan birisidir. "ınsanın iyi veya kötü olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri, huyları ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışlar bütünü" olarak tanımlayabileceğimiz "ahlak" hem bir duygu, hem de bilinçli bir davranış olarak insana ait bir tutumdur.
ınsanoğlu varoluşuyla birlikte ahlakilik kaygısını içinde taşımıştır. ınsan, kendisini iyi ve kötü olana dair sürekli sorgulamalara tabi tutarak, "iyi" ve "kötü"nün ne olduğu sorusunun cevabını aramıştır.
Ahlak'ın kaynağının ne olduğu konusunda insanlık tarihi boyunca ortaya konan üç temel tezin olduğu görülmektedir. Bu tezlerden ilki, vahiy kaynaklı ilkeler; dinlerin tezleridir. ıkincisi, ahlakı akıl referanslı olarak ele alan, farklı felsefe doktrinlerinin tezleridir. Üçüncüsü de, ahlakın toplumsal yönü üzerine geliştirilen antropolojik ve sosyolojik teorilerdir.
Filozoflar, felsefenin tabiatı gereği iyinin ne olduğunu tartışmakla beraber, somut davranış biçimleri sunmaktan kaçınırken; peygamberler, iyinin ne olduğu üzerinde durarak hayatın her alanını içine alacak şekilde insanlara model davranış biçimleri sunmuşlardır.
Sosyologlara ve antropologlara göre ise, insanlar topluluk olarak, bir arada düzenli olarak yaşayabilmek, birbirleriyle anlaşabilmek, çatışmadan sağlıklı ve mutlu olabilmek için, bazı ahlak ilkeleri geliştirmek zorunda kalmışlardır.
Bugün yaşadığımız sosyal hayata ilişkin kavram kargaşası, sübjektif değer yargılarının çokluğu, dünyevileşme, hazcılık, ahlaksızlığa karşı hoşgörünün yaygınlaşması "ahlak" konusunda yeni yaklaşımları belirlemeyi gerektirmektir. Zira; bugün dünyada yaşanan ahlak krizi, ıslam toplumlarından bağımsız bir olgu değildir. Bütün insanlık bir ahlak krizi ile karşı karşıyadır. ıslam ahlak ve akaidinin hayata geçirilmesi hususunda yaşadığımız problemler, sosyal hayatın her alanında "etik kodlar"a ihtiyaç duyduğumuzun bir göstergesidir.
Son Peygamber Hz. Muhammed (sav) "Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim." buyurarak hayatın tüm alanlarını kuşatan bir değerler sistemi sunmuştur. Ahlaki duyarlılığın büyük ölçüde aşındığı, değer yargılarının karmaşıklaştığı bir zamanda dikkatlerin Hz. Peygamber'in güzel ahlakına çevrilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz.
ıslam dininin temel hedefi, mükemmel bir ahlâk sistemi ortaya koymak ve insanların buna uygun bir hayat yaşanmasını sağlamaktır. Bediüzzaman'ın ifadeleriyle "gaye-i insaniyet ve vazife-i beşeriyet, ahlak-ı ılahiye ile ve secâyâ-i hasene ile tahallûk etmektir." Bu amaca uygun olarak da ıslam dininin kaynağı olan Kur'an'da ve peygamberin davranışlarında mükemmel bir ahlak örneği sürekli vurgulanmaktadır.
Bediüzzaman, toplumsal barış ve mutluluğun; ancak, faziletli bir toplumla mümkün olabileceğini sıklıkla vurgulamış ve bunun için de Müslümanların temsil yeteneğine ""Eğer biz ahlak-ı ıslamiye'nin ve hakaik-i imaniyenin kemalatını ef'alimizle izhar etsek, sair dinlerin tabileri elbette cemaatlerle ıslamiyet'e girecekler." diyerek dikkat çekmiştir. Vahiy ve sünnete dönük bir hayat tarzının ve ahlak anlayışına insanlığın ne kadar ihtiyacı olduğu gözler önüne serilmesi gereken bir hakikattir.
***
Bu sayımızın dosyası, Risale-i Nur Enstitüsü tarafından ıstanbul'da düzenlenen ve konusu "ahlak" olan "III. Ulusal Risale-i Nur Kongresi"nde sunulan tebliğlerden ve sonuç bildirilerinden oluşuyor. Ahlakın Kaynağı; Kamusal Alanda Ahlak ve Değişim; Kişisel Hayat ve Ahlak; Bilim ve Ahlak; Evrensel Ahlak ve Kur'ân konu başlıkları etrafında yürütülen ve "ahlak" konusunun her yönüyle tartışıldığı bu metinlerin, "ahlak" anlayışımıza dair yeni açılımlar sunacağına inanıyoruz.
www.koprudergisi.com
