Muhabbet Fedâileri

Vasiyetim şudur: Okumak; yine okumak, yine okumak! Sonra, birbirinizin
elini sıkı tutmak, ittihat etmek, ittifak âleminde yaşamak!

İttifakta kuvvet, ittihatta hayat, uhuvvette saadet, hükûmette
selâmet var. İttihadın habl-i metînini, muhabbetin dayanıklı halatını
sıkı tutun ki, sizi belâlardan kurtarsın. Güzelce kulak veriniz,
dinleyiniz.

Size bir şey söyleyeyim: Biliniz ki; üç, evet üç cevherimiz vardır ki, muhafazasını bizden istiyorlar.

Birincisi: İslâmiyet ki, milyonlarla şühedamızın kanını ona paha vermişiz.

İkincisi: Cevher-i insaniyet ki, bizi heyet-i içtimaiye nazarında insan gösterecek odur.

Üçüncüsü: Milliyet ki, pişevalarımızın, seleflerimizin ruhlarını
mezarda şâd ettirecek bir tuhfemiz ve onlarla rabıta-i ezeliye ve
ebediyemiz olacaktır.

Şu üç cevhere mukabil bir de üç düşmanımız vardır ki, bizi mahvediyor:

Birincisi: Fakr ki, İstanbul’daki kırk bin hamalın vücudu o düşmanımızın numune-i tasallutudur.

İkincisi: Cehil ki, birinci düşmanımızın istilâsına büyük bir
yardımcıdır. Zebun-i fakr olan o kırk bin hamalın içinde binde biri bir
gazeteyi okuyamıyor ki, bir tarik-ı necat bulsun.

Üçüncüsü: İhtilâf ve muadat-ı cahilânemizdir ki, biz
birbirimizle boğuştukça bir terbiyeye bihakkın kesb-i istihkak
ediyorduk. Hükûmet dahi terbiye-i vifakiye yerine tezyid-i nifaka
çalışıyor, hakkımızda her nev’î zulüm ve itisaf icrasına bizi lâyık
görerek insafsızlık ediyordu.

Şimdi bilmeli ve anlamalıyız ki, şu üç düşmanımızı kahretmek ve
o üç cevherimizi onların ellerinden kurtarmak için de elmastan masnu üç
seyf-i sâtı-ı celâdet bize lâzımdır:

Birinci kılıcımız maarif, ikinci ittifak ve muhabbet-i millî,
üçüncü de teşebbüs-i şahsî ve sa’y-i nefsîdir. Herkes nefsine itimat
etmelidir ki, haricin muavenet imtinanından, tezellülden, iftikardan
istiğna hâsıl etsin, mezellet yükleri altında eğilmekten, her dest-i
kahr-ı itisafa boyun eğmekten azade kalsın.

Son vasiyetim şudur: Okumak, yine okumak, yine okumak! Sonra,
birbirinizin elini sıkı tutmak, ittihat etmek, ittifak âleminde
yaşamak!

Eski Said Dönemi Eserleri, Makâlât, s. 24.