Malatya’dan Hüseyin ORAN: “Meşhurların gıybetleri yapılır mı?”
ınsan bir çok kişice tanınıyor olabilir. ınsanın yaptığı iş de bir çok kişiyi ilgilendiriyor olabilir. Fakat o insan da diğerleri gibi Allah’ın kuludur. Burada ölçü tanınmak veya tanınmamak değil; ölçü o kişinin amelinin şer’an gıybeti yapılabilen ameller içinde olup olmadığıdır.
Eğer söz konusu amel, gıybetinin yapılmasında sakınca olmayan ameller cinsinden ise, tanınmış olup olmamasına bakmadan, gıybeti yapılabilir. Ölçü herkes için geçerlidir.
Ölçülerimizi hatırlayalım:
Gıybetin câiz olduğu hususları Bedîüzzaman Hazretleri şöyle özetliyor:
1- Bir vazifeli adama, onun memurunun rahatsız olduğu bir davranışı şikâyet edilebilir.
2- Bir iş sahibi iş yapmak istediği birisi hakkında, sana, garazsız olarak, adamın iş güvenliği hakkında bilgi sorsa, ‘Ona yaklaşma. Zarar görürsün’ diyebilirsin.
3- Maksadın hakaret ve teşhircilik olmadan, sırf tarif etmek ve tanıtmak için, adını veya başka sıfatını bilmediğin birisi için –sadece topallık sıfatını bilmek, başka sıfatını bilmemek şartıyla- ‘topal olan adam’ gibi bir tanımlama yapmak gıybet sayılmaz.
4- Fâsık-ı mütecâhir olan, yani açıktan günah işleyen, günahtan utanmayan, sıkılmayan, işlediği günahla iftihar eden, övünerek günah işleyen birisini bu davranışı sebebiyle kınamak ve eleştirmek gıybet sayılmaz.1
Meşhur birisi de olsa insanın ancak bu şartlar çerçevesinde gıybeti yapılabilir. Meselâ meşhur bir devlet yöneticisinin şahsî kusurları gıybet edilemez. Toplumu ve umûmu ilgilendiren hatâları tartışılırken de insaflı olmak ve iyice bilmediğin konularda konuşmamak zorunluluğu vardır.
şüpheli durumlarda susmak, konuşmaktan daha fazîletlidir.
Dipnotlar:
1- Mektûbât, s. 267, 268
Kaynak: fikih.info
