Muhabbet Fedâileri

Orucun sırrı
olan bağışlama, merhamet duygularını Kuran-ı Kerim’de farz edilen ayetleri
okurken çıkarabiliriz. Yüce Allah İslam’ın diğer farzları olan namaz kılmak ve zekât
vermek için Kuran-ı Kerimde pek çok ayetle emir buyurmuşlardır. Bunların sayısı
yüzden fazladır. Ama oruç için böyle değildir. Bunun için Bakara suresinden
sadece beş ayet tahsis edilmiştir (183- 187 Ayetler ). Bir de Kuran-ı Kerim’de namaz
kılmak ve zekât için bunların hiçbir surette affı olmadığını beyan sadedinde genellikle
sert ifade olan emir kipi kullanılmışken, oruç içinse bambaşka bir ifade, bir anne
ve babanın merhamet hissi, bir hoşgörü ve bağışlama atmosferi içerisinde beyan
buyurmuşlardır. İsterseniz bütün bunları görmek için ilgili ayetleri birlikte
okuyalım.


183.’Ey
iman edenler, size oruç farz kılındı, sizden öncekilere de farz kılınmıştı.
Umulur ki korunursunuz.’ Allah (c.c.) bu ibadetin nefse ağır geleceğini
bildiği için ‘sizden öncekilere de farz kılınmıştı’ ibaresi ile havayı
yumuşatmakta, tıpkı okula yeni başlayıp da gitmek istemeyen çocuğunu ikna
sadedindeki bir babanın, ‘Bak ağabeyin
de, ablan da, komşumuzun çocukları da okula gitmişlerdi.’ demesi gibi yüce
Allah da bu farziyetin sadece bu ümmete mahsus olmadığını söylerken nefsimizi
önceki ümmetlerin durumuyla teselli etmektedir. Bizim bu ibadetin ağırlığı ile
üzüntüye düşmemizi önlemek istemektedir. Bu bir çeşit gönül alma, alttan
almadır… Evet, bu tesellinin birincisi.



184.’Size
farz kılınan oruç sayılı günlerdedir….’ Evet, bu ikinci teselli. Tıpkı askerdeki, hapisteki kişiye yapılan teselli
gibi: ‘Sayılı günler tez geçer…’ Ayet
devam ediyor. ‘İçinizden hasta olan veya yolculukta bulunan diğer günlerden
sayısınca tutar.’ Üçüncü teselli, ama burada teselliden ziyade
merhamet, hoşgörü duyguları daha ağır basıyor. Ayet devam ediyor. ‘Ona
dayanamayanların fidye vermesi gerekir, bu bir fakir doyumudur. Kim de hayrına
fidyeyi artırırsa hakkında daha hayırlıdır. Bununla birlikte oruç tutmanız
sizin için daha hayırlıdır, eğer bilmek isterseniz.’ Evet, fidye yolu
ile Allah bizleri dördüncü kez
teselli etmekte. Ama bu tesellide de bir hoşgörü ve bağışlama ifadesi kendisini
göstermektedir. Ama gizli bir rica da ayetin son cümlesinde kendisini
gösteriyor. ‘Bununla birlikte oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır, eğer bilmek
isterseniz.’ İşte bu yazımız bu ayet temelinde yazıldı. Yani yazımızın asıl
konusu bir insan hasta veya yolcu olduğunda oruç tutması ona ne
kazandıracaktır? Böyle kişilerin orucu Allah katında nasıl karşılanır? Böyle
kişiler ruhsatı bırakıp da oruç yoluna yani azimete girerlerse Allah indinde bu
ne anlama gelir? Ama önce orucu farz kılan bu ayetlerdeki Allah’ın bizleri kaç
kere daha nasıl teselli ettiğini bir görelim.


185.’O
Ramazan ayı ki, insanları irşat için hak ile batılı ayıracak olan, hidayet
rehberi ve deliller halinde bulunan Kuran onda indirildi.’ Beşinci
teselli de bu ayın büyüklüğü ile yapılmıştır. Çünkü bu ay Kuranın bir bütün
olarak dünya semasına indirildiği, oradan da peyderpey ilk vahyin
peygamberimize ulaştığı aydır. Ramazan bu faziletiyle diğer ayların sultanıdır.
Bir hadisi şerifte Ramazan ayının ümmete tahsis edildiği, Recep ayının Allah’a,
Şaban ayının da Rasullulah’a beyan buyrulur. Ramazan ayının ümmete tahsis
edilmesi bu ayın biz günahkâr kullar için büyük faziletler ve nimetler
içermesindendir. Öyle ki bu ayda gündüzünü oruçla geçirenin, gecesini de
teravih namazı ile ihya edenin Allah’ın izni ile günahlarının ağırlıklarından
kurtulacağı pek çok hadisi şerifle belirtilmiştir. Ayete devam edelim:


Sonuç olarak sanki
oruç biz ümmetine emir buyrulmamış da rica edilmiş gibi… Burada benim bu sözüme
bazıları hemen itiraz edebilir: ‘Nasıl
olur canım, oruç farz değil mi?’ Biz orucun farziyetini inkâr etmiyoruz.
Oruç farz bir ibadet, hatta bir emir. Ama yüce Allah bu emri verirken namaz
kılma ve zekât verme ibadetlerini yapmamız için söylediği ifadeden farklı bir ‘üslup’
kullanmıştır, bu üslup adeta bir rica özelliği taşımaktadır. Biz buna dikkati
çekmek istedik. ‘Demek ki emri rica yerine
koyup farzın ağırlığını manevi olarak tahrip mi ediyorsunuz?’ Elbette öyle
bir niyetim yok. Allah’ın ricası da sonuçta bir emirdir. Yerine getirilmediği
zaman sorumluğunu taşırız. Fakat şöyle bir düşünürsek ricanın emirden daha
güçlü bir motivasyona sahip olduğuna da kanaat getirebiliriz. Namaz kılmada ve zekât
vermede nefsin bahanesi olamaz. İnsan yatalak derecede hasta olsa bile duruma
göre oturarak, uzanarak bazı rükünleri ima yoluyla da namazını ikame edebilir. Zaten zekât zenginlerin ellerinin kiridir, o
kadar ağır bir ibadet değildir. Ama oruçta öyle değil, çünkü oruç bedeni bir
ibadettir. Bedenin de sağlıklı olmasını şart koşar. Daha doğrusu bazı
hastalıklar açlığı, susuzluğu kolay kolay kaldıramaz. Hele bir de hasta ilaç
alıyorsa durum daha da kritik olabilir. Ama fedakârlık… Hastalığı veren Allah
orucu farz kılarken kulunun bunu kaldıramayacağını elbette biliyordu. Ama o
sağlığından fedakârlık yaparak orucu tercih ederse, onun ricasını emir telakki
edip öne atılırsa, ruhsatları kullanmazsa… İşte böyle birisi affedilmeyi hak
eder, büyük ikramlara da nail olur Allahın izniyle… Çünkü Allah’ın bu ricasının
içerisinde bir anne ve babanınki gibi merhamet hissi, bir hoşgörü vardı ve bunlar o kişi için artık rahmete,
kurtuluşa ve ebedi nimetlere dönüşecektir. Çünkü hastalıkta karşılaşılan
sıkıntılar görece bir durum arz ettiği gibi böyle bir durumda olup da oruç
tutanların katlandıkları fedakârlıkların derecesini de ancak yüce Allah bilir.
Hastanın yanında, bugün ulaşılan teknolojik seviyenin verdiği konforla yolculuk
yapan seferinin durumunu mevzubahis bile etmek istemiyorum.


Oruçta samimi
bir sevgi ve aşk dili vardır. Bunu hasta ve yolcu kullanırsa Allah indindeki
durumu nedir?


Oruç tutan
kişi hal diliyle şöyle demektedir: ‘Allah’ım
ben Sen’i soğuk sudan, lezzetli yemeklerden, eşimle cima etmekten daha çok
seviyorum.’ Hasta ise, ‘Ben Sen’i
bunların yanında hayatımdan daha çok seviyorum.’ demektedir. Hasta hal
diliyle şöyle devam eder: ‘Doktorlar, eş
dost, evlat ayal oruç tutma diyorlar, ama ben Sen’in ricanı affedilmeme ve daha
da önemlisi rızan için bir vesile olarak görmüşüm, affet beni Allah’ım, zaten
bu hastalık da başıma geçmiş günahlarımın affı için gelmiş bir sabır kapısı,
daha doğrusu rahmet kapısıdır, oruçla bunu bana daha muhkem yapmak istiyorum….’ Size
soruyorum bir insana anasından babasından daha merhametli olan Allah, hal
diliyle böyle diyen bir kuluna nasıl muamele edecektir?


Oruç yüce
Allah’a aşkı ve sevgiyi ifade etmede öyle kuvvetli bir hal dilidir ki, buna
kendi hayatımdan bir örnekle değinmek istiyorum. Hem annemi hem babamı altı yedi yıl önce peşi
sıra kaybettim. Babamı pek düşünmüyorum, ama annem her zaman hep aklıma geliyor.
Gelen sahne de hep şu: Aslında bu sahne bütün çocukluğum boyunca annemle hemen
her gün oynadığımız bir oyundu. Oyunun en acıklı sahnesi şöyle geçerdi:
Rahmetli, canı çekmiş olacak, dolaptaki son elmayı, portakalı, havucu vs. alıp
yavaş yavaş soymaya başlardı. Çok yavaş ve itina ile soyardı. Her şeyi soyardı.
Şeftaliyi de soyardı. Ben önce uzaktan şöyle bir seyrederdim. Soyma işlemi
biter bitmez koşarak yanına gelip soyduğu şeyi hemen elinden alırdım. Ama o, ‘Dur,’
derdi. Dilimlerdi. Dilim dilim bana verirdi. Oyunun en acımasız yeri bir dilim
de olsa anneme bir şey yedirmememdi. Gerçekten o hiç bu oyunu kaybetmedi. Ben
her dilimi sonuna kadar yerdim. Doysam bile inadına sonunu getirirdim. Kendisi
için kestiği şeyden ona hiçbir şey nasip olmazdı. İşte ben ömrümce bu aşkın ve
sevginin ötesinde başka bir aşk ve sevgi görmedim. Göreceğimi de sanmıyorum. Bu
yüzden annemi hemen her gün hatırlıyorum ve ona olan şükran duygularımı manevi
hediyelerle ödemeye çalışıyorum. Ama bu borç günden güne artıyor ve ben
altından kalkamıyorum. İşte ben bu sahnelerin etkisiyle orucu çok iyi
anlıyorum. Nasıl annem canı çektiği halde bir dilim meyveyi kendi nefsinden
esirgeyip bana yedirerek fedakârlık yaptıysa oruçlu kişi de annem gibi nefsini
gün boyunca canı çektiği şeylerden esirgemektedir. Ben aciz bir kul olarak
annemin bu fedakârlığı karşısında eridim ve ezildim. Yıllardır sevabını onun
ruhuna yolladığım manevi hediyelerle ödemeye çalışıyorum. Son iki yıl da
haftada bir gün oruç tutup onun ruhuna hediye etmeye başladım. Dedim ya, laf
olsun diye değil gerçekten onun bu sevgisi ve aşkı beni ezdi ve eritti, bu
yıldan yıla da artmakta. Peki kullarına karşı haya sahibi, vefakar, lütufkar,
merhametli olan yüce Allah kendisi için oruç tutan kullarına karşı nasıl bir
duygu taşımaktadır? Benim anneme taşıdığım duyguların fevkinde, hem de sonsuz
fevkinde değil midir? Hele bir de bu oruç tutan kullar arasında hasta ve yolcu olanlar
varsa, bu fedakârlıklarıyla bunların Allah indindeki durumlarını tasavvur etmek
elbette çok zordur.


Ahrette oruç
tutan hasta ve yolculara imreneceğimiz apaçık ortadır.