“Arama Motorları” isimli yazı dizimizden sonra, yine ilginizi çekeceğini umduğum bir konuyla yazılarımıza devam ediyoruz. Tarayıcınızın ana sayfası sürekli değişiyor ve siz buna engel olamıyorsanız, bir sürü ek sayfa açılıyor ve bilgisayarınız bazen saçma sapan şeyler yapıyor, donup kalıyor ve arka planda bir şeyler yapmaya çalışıyorsa siz bir virüsle değil, virüs programlarının tanıyamayacağı Trojan, Spyware türü programcıklarla karşı karşıyasınız demektir ve bu yazıyı okumalısınız.
“Casus Yazılım” ne demek?
Casus Yazılımlar bilgisayarınıza geldikten sonra bilgisayarınızda farklı etkiler ile casusluk yapan veya sizi rahatsız eden yazılımlardır. Bu rahatsızlık yöntemlerinden en popülerleri:
* Bilgisayarınızdaki verileri, gezdiğiniz siteleri belli bir merkeze gönderme
* Reklâm gösterme, Internet’ten reklâm indirme.
Neden bunu yapıyorlar?
Burada detaylı bir şekilde dünyadaki emperyalist düzeni anlatmayacağımızı düşünürseniz konunun temeli olan parayı değil, ne tip yöntemlerle bu parayı kazandıklarını anlatacağımızı fark etmişsinizdir. “Casus Yazılım Ne Demek?” sorusuna cevap olarak; “Bilgisayarınızdaki verileri, gezdiğiniz siteleri belli bir merkeze gönderme” demiştik. şimdi bunun, bu firmalara getirilerini görelim.
ıstatistik
ıstatistik konusu hafife almamamız gereken bir konudur. Çünkü bu bahsettiğimiz programlar 1000 veya 5000 kişi tarafından değil, milyonlarca kişi tarafından kullanılıyor. Dolayısıyla bu bilgiler ciddî bir getiri kaynağı oluyor. Örnek olarak en çok girilen siteler firmaya hem istatistiksel açıdan bir satış bilgisi verdiği gibi, hem de kendi işini pazarlama açısından firmaya da ciddî bir veri sağlar.
Reklâm
Yukarıda da belirttiğimiz gibi kişi sayısını hafife almamamız gerekiyor. Bu sebepten dolayı, bu tip programların kullanıcılarına gösterdikleri ve tıklattıkları reklâmdan ne kadar getiri kazanacağını tahmin edebilirsiniz. Unutmayın ki casus yazılımlar genellikle kanunîdir. O yüzden karşıdaki firmanın çok büyük olması pek bir anlam ifade etmez.
Bir de bu noktada şunu ifade etmek lazım, Programcılar için bazı casus yazılım firmaları reklâm tabanlı sistemler hazırlamışlardır. Bu sayede programı yazan kişi, getiri elde etmek için bunlara üye olur ve programına bu sistemi dahil eder. Bu durumun sonucunda da casus yazılım hızla büyümektedir.
Nasıl bulaşırlar?
Belki de şu an kendi kendinize kesin “Bende yoktur” diyorsunuzdur. Ancak, o kadar emin olmayın! Casus yazılımların bulaşması çok kolaydır. Bir çoğunu elinizle onaylamışsınızdır. Yüklediğiniz oyunlarda, download programlarında, yardımcı araçlarda ve daha bir çok şeyde sürpriz yumurta gibi gelir ve sisteminize yerleşirler. Kısaca bulaşma yöntemleri programlardır. Yüklediğiniz programlar ile birlikte gelirler. Bir programın casus yazılım olup olmadığını, casus yazılımları listeleyen sitelerden kontrol ederek anlayabilirsiniz. Ancak bu kesin bir çözüm değildir.
Zararları nelerdir?
Özetle; kişisel bilgilerinizi çalar, interneti yavaşlatır, dışarıya veri gönderir ve Internet’ten reklâm yükler, bilgisayarınızda açık oluşturma imkânı vardır, arka planda çalıştıklarından dolayı bilgisayarınızı yavaşlatır, yüksek telefon faturalarına sebep olabilir. Aslında bu tip uygulamalar arayıcı (dialer) olarak bilinir. Ancak, casus yazılım kavramına dahildir. Bu tip uygulamalar modeminiz aracılığı ile başka bir bilgisayara bağlanır ve normal telefon faturası üzerinden ücret ödemenize sebep olur. Genelde pornografik yayın yapan sitelerde bulunur. Kesinlikle uzak durulmalıdır.
Örnek yazılımlar
Bilinen ve bilgisayarınızda muhtemelen olan bazı kullanımı yaygın casus yazılımlara örnek olarak; Gator, Kazaa, Imesh, Alexa, Google Toolbar’ı (ayarları doğru düzenlenmediği takdirde girdiğiniz siteleri merkezine gönderir) verebiliriz.
Temizleme
Temizlemek için Ekle/Kaldır (Add/Remove) yeterli değildir. Çünkü bu yazılımları sildikten sonra da casuslar içeride kalır. Bu amaca uygun olarak yazılmış “Casus Yazılım Temizleme” programları vardır. Genelde el ile silmektense bu programları kullanmak çok daha rahat olacaktır. Kişisel tercihim ise “SpyBot”. Bu programa
http://spybot.safer-networking.de sitesinden ulaşabilirsiniz. Spybot, aynı zamanda hosts dosyalarınızı koruyabilir, internetteki bilinen reklâm verenlerin reklâmlarını iptal edebilir, programların geçmişlerini (history), akil notlarını (cookies) temizleyebilir ve yazı yakalayıcı (keylogger) gibi tehlikeli programları da engelleyebilir.
Not 1: Unutmayın ki antivirüs programları bu tip casus yazılımları bulamazlar.
Not 2: Bu casus yazılımları temizledikten sonra ilişkili program çalışmayabilir. Örnek olarak Kazaa’nın casus kısmı temizlendikten sonra Kazaa programı çalışmayabilir.
Not 3: Casus Yazılım temizleme programları aynen antivirüs programları gibi çalışırlar. Güvenli kalmanız için sık sık güncellemeniz gerekir. Bir çok program otomatik güncelleme desteği verir, her gün yeni güncelleme için kontrol etmenizde fayda vardır.
Uzak durma
* Bilmediğiniz programları yüklemeyin.
* Firewall kullanın. Bu sayede internete erişmek isteyen programları görebilirsiniz ve bunları bloke edebilirsiniz.
* Aktif olarak bir casus yazılım temizleme programı kullanın ve onu güncel tutun.
* Internette, “yeni pencerede bir şey yüklemek istiyor musunuz?” tarzındaki programların üreticilerine ve yüklemek istediklerine bakın. Gator ve daha bir çok spyware direkt olarak tarayıcınız (web browser) üzerinden kendisini yükler. Ne olduğundan tam emin olmadıktan sonra bunlara “Evet” demeyin.
* Programların hafif (lite) versiyonları varsa onları kullanın.
* Bir çok programın hafif versiyonları vardır ve bunlar genelde casus değildir ancak bazı işlevleri kısıtlıdır. DietKazaa, Kazaalite, ICQ Lite gibi… Aslında DietKazaa, Kazaalite Kazaa’nın üreticileri tarafından yapılmamıştır. Bu yüzden bazı işlevleri kısıtlı değil, aksine Kazaa’nın çok üstündedir.
Kanun
“Bu programlar benden bilgi çalıyor, izin vermediğim şeyleri yapıyorlar, bu kanunsuz değil mi?” diyorsanız okuduğunuz(!) lisans anlaşmalarını tekrar okumanız gerekiyor. Çünkü bu tip yazılımların hemen hemen hepsinin lisans anlaşmasında bu belirtilmiştir. Dolayısıyla siz bu yazılımı kullanmayı kabul ederek yanında size getireceklerini de peşinen kabul etmiş sayılıyorsunuz.
Ekler
Casus yazılım temizleme programları:
Spybot -
http://spybot.safer-networking.de
Adaware -
http://www.lavasoftusa.com
Cnet Download Online Privacy Kategorisi
http://download.com.com/3150-2144-0.html?tag=dir
Casus yazılımları listeleyen siteler:
http://virgolamobile.50megs.com/spyware/spyware.htm
SpywareGuide - Spyware Search
http://www.spywareguide.com/product-search.php
Spybot Knowledgebase / Threats List
http://www.safer-networking.org/index.ph…dgebase/threats
Abdul Celil TOP
Yeni Asya / 22.08.04 
